Avrupa Birliği ülkeleri, jeopolitik belirsizliklerin gölgesinde savunma harcamalarını rekor seviyelere çıkardı. Avrupa Savunma Ajansı'nın (EDA) verilerine göre, AB üyesi ülkelerin savunma bütçesi 2023 yılında 279 milyar Euro’ya ulaşarak zirve yaptı. 2024 yılı sonunda bu rakamın 326 milyar Euro'ya çıkması bekleniyor.
Ukrayna Savaşı ve Artan Harcamalar
Savunma harcamalarındaki yükseliş, özellikle 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhakıyla başlayan süreçte hızlandı. 2023 yılında harcamalar, bir önceki yıla kıyasla %10 artış gösterdi. En yüksek bütçeye sahip ülkeler ise Rusya’ya komşu olan Polonya (%3,3 GSYH), Estonya (%3,0 GSYH) ve Letonya (%2,9 GSYH) oldu.
EDA’nın başkanı Jiří Šedivý, artan bütçelerin büyük bir kısmının AB dışından alınan savunma ekipmanlarına harcandığını belirterek şu açıklamalarda bulundu:
"Birlikte alım yapmak maliyeti düşürür, birlikte geliştirmek ise bizi daha bağımsız hale getirir. Avrupa, savunma araştırma ve teknolojilerinde ABD ve Çin'in gerisinde. Geleceğimizi güvence altına almak için inovasyona ve birliğe öncelik vermeliyiz."
2024'te Harcamalar Yeni Rekor Kıracak
Savunma harcamaları, AB’nin 27 üyesinden 22’sinde artış gösterdi. 11 ülkede bu artış %10’u aştı. 2023 yılında savunma yatırımlarının %80’inden fazlası (61 milyar Euro), hava savunma sistemleri, savaş uçakları ve tanklar gibi yeni ekipmanlara ayrıldı. Bu yıl AB'nin savunma bütçesinin, NATO’nun üyeleri için önerdiği %2’lik GSYH hedefinin hemen altında, %1,9 seviyesine ulaşması bekleniyor.
NATO Genel Sekreteri: %2 Hedefi Yeterli Değil
NATO’nun yeni Genel Sekreteri Mark Rutte, Brüksel’de düzenlenen NATO dışişleri bakanları toplantısında yaptığı konuşmada, %2 oranındaki hedefin uzun vadede caydırıcılığı sürdürmek için yeterli olmayacağını söyledi. "Şu anda kendimizi savunabilecek durumdayız ve kimse bize saldırmayı denememeli. Ancak bu durumun 4-5 yıl sonra da aynı kalmasını istiyorum."
Yeni Strateji: 300 Bin Asker Hazır Olacak
NATO, Temmuz ayında yapılan zirvede, Rusya’dan gelebilecek bir saldırıya karşı en büyük stratejik değişimi onayladı. Yeni plana göre, NATO’nun 300.000 askeri, 30 gün içinde doğu kanadına konuşlanabilecek. Bu strateji, Arktik ve Baltık Denizi'nden Karadeniz'e kadar olan bölgeyi kapsıyor.
Ancak üst düzey NATO yetkilileri, bu stratejinin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için ülkelerin savunma bütçelerini %3'e kadar artırması gerektiğini kabul ediyor. Rutte, üye ülkeler için özel hedefler belirlenebileceğini ve askeri ekipman açıklarının giderilmesinin zorunlu olduğunu vurguladı.