Amerika’daki Büyük Kanyon’da yapılan şaşırtıcı bir fosil keşfi, bilim insanlarının evrimin "deneysel" dönemine dair bilgi eksikliklerini tamamlamasına yardımcı oldu. Cambridge Üniversitesi liderliğinde yürütülen araştırma kapsamında, Bright Angel Formasyonu'nda yaklaşık 1.500 olağanüstü iyi korunmuş fosil ortaya çıkarıldı.
Fosiller, yaklaşık 505 milyon yıl öncesine, yani Kambriyen Patlaması’ndan hemen sonraki döneme ait. Bu patlama, yeryüzünde karmaşık yaşamın hızla çeşitlendiği ve bugünkü hayvan şubelerinin çoğunun temelinin atıldığı bir evrimsel dönüm noktasıydı. Ancak bu dönemin sonlarına ait fosiller oldukça nadir bulunuyordu.
DENEYSEL DÖNEMİN CANLILARI: TUHAF YAPILAR, YENİ STRATEJİLER
Fosil kayıtlarının büyük kısmını priapulid solucanlar oluşturuyor. Ayrıca birkaç yüz kabuklu deniz canlısı (crustacean) ve bazı yumuşakçalar (mollusk) da bulundu. Bu canlılar, dönemin artan rekabet ortamında hayatta kalmak için sıra dışı adaptasyonlar geliştirmişti.
- Kraytdraco spectatus adlı bir solucan türü, vücudunun farklı bölgelerinde değişen uzunlukta ve biçimde filamentli dişlerle kaplıydı. Bilim insanlarına göre bu yapılar, yüzeyleri kazıyıp yiyecek parçacıklarını suya salmak ve ardından süzmek için kullanılıyordu.
- Kabuklu canlılarda, yiyecek parçacıklarını ağza taşıyan ince tüy benzeri yapılar gözlemlendi. Bu yiyecekler, sonra azı dişi benzeri yapılarla öğütülüyordu.
- Yumuşakçalar ise, kürek biçiminde sıralı dişleriyle algleri ya da mikroorganizmaları yüzeylerden kazımak üzere evrimleşmişti.
KAMBRİYEN’İN UNUTULAN DÖNEMİNE NET BİR BAKIŞ
Bulgular, evrimin sadece büyük patlama döneminde değil, sonrasında da ne kadar yaratıcı ve dinamik olduğunu gösteriyor. Bu dönem, canlıların artık sadece var olmaktan çıkıp yeni yaşamsal stratejiler geliştirdikleri bir evreydi.
Araştırmacılar, bu evrimsel yarışın günümüzdeki hayvan gruplarının başarısını şekillendiren kalıcı stratejileri ortaya çıkardığını düşünüyor. Eklembacaklılar (insectler, örümcekler, kabuklular) ve kordalılar (omurgalılar dahil) gibi büyük hayvan gruplarının temelleri işte bu dönemde atılmış olabilir.
ARAŞTIRMACILARIN VURGUSU:
“Eğer Kambriyen Patlaması modern hayvanların temel adaptasyonlarını oluşturduysa, bu canlılar arası rekabetin büyümesi de işlevsel yeniliklerin uzun vadeli evrimsel yönünü belirlemiş olabilir.”