Atakan Irmak/Diriliş Postası
Ülkemizde askerî müdahaleler, tarih boyunca kimi zaman ordunun kurumsal olarak, kimi zaman ise bazı yüksek rütbeli subayların kendi başlarına inisiyatif alarak sivil yönetime el koyma girişimleri olarak vuku bulmuştur. Bunlardan bazıları başarıya ulaşmış, bazıları ise yalnızca hükümete yapılan bir uyarı olmakla kalmıştır. 1913 Bab-ı Ali Baskını ile başlayan kara leke son olarak 15 Temmuz’da milli iradenin müdahaleye dur demesiyle sona erdi. Tarihte yaşanan askeri darbelere göz attığımızda karşımıza 22 Şubat ayaklanmasında ilginç bir kişiliğe rastlıyoruz. Türk Silahlı Kuvvetleri’nde Binbaşı rütbesini taşıyan Fethi Gürcan yurtiçinde ve yurtdışında sporcu kişiliğiyle Türk bayrağını birçok kez göndere çekmiş bir asker. Binicilik Milli Takımımızın en başarılı sporcularından biriydi. Zaferden zafere koşan bu kişi aynı zamanda ordumuzun başarılı subaylarından biri olarak da biliniyordu. Ta ki hayatını yanlış kararlar vererek değiştirene kadar. Fethi Gürcan başarılı bir asker olarak Muhafız Alayı Süvari Grup Komutanlığı’na kadar yükselir. Fakat tarih 1962’yi gösterdiğinde MBK’nın geçici anayasa hükümlerini çiğneyerek 14’leri tasfiyesinden sonra ordu içinde güvensizlik meydana gelir. Sonrasında ise İstanbul ve Ankara’da Türk Silâhlı Kuvvetler Birliği adı altında iki ayrı örgüt oluşur. Örgüt içinde darbeci taraftan yana olan Fethi Gürcan bizzat kendi komutasında bir birlikle kalkışmaya destek verir.
YİNE AYNI SENARYO YİNE AYNI SON
Bu darbe sırasında Çankaya Köşkü’nün etrafını sardığı sırada Köşk’te Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Başbakan İsmet İnönü, bakanlar, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları toplantı yapmaktadırlar. Albay Talat Aydemir’e telefon eden Fethi Gürcan, köşkün etrafını sardığını ve dilerse içerideki herkesi ele geçirebileceğini söyler. Albay Talat Aydemir ise “Benim onlarla hesabım yok” şeklinde cevap verir. Sonrasında İsmet İnönü’nün gayretleriyle bastırılır. Yapılan anlaşmalar gereği yakalanan darbeciler affedilip emekliye ayrılır.
İKTİDAR HIRSI İDAMA GÖTÜRDÜ
Fethi Gürcan ise emekliliği sırasında Milli Savunma Bakanlığı’nda müfettişlik görevine atanır. Ayaklanmanın başarısız olmasını içine sindiremeyen Albay Talat Aydemir 2. darbe girişiminin gerçekleşmesine karar verir. Ve yine örgütlenme çalışmalarına başlar. Fethi Gürcan ise hâlâ akıllanmamıştır. Altı ay gibi kısa sürede 229. Piyade Alayı, Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı, Genelkurmay Kışla Komutanlığı, Harp Okulu ve Zırhlı Birlikleri tekrardan örgütler. 21 Mayıs 1963 gecesi Ankara Radyosu’nu ele geçiren emekli darbeciler gece yarısından sonra bu radyodan halka yeni bir darbe bildirisi okurlar. Hükümete bağlı kalan Hava Kuvvetleri’nin karşı saldırısıyla 2021 Mayıs 1963’deki İkinci Aydemir darbesi de kolayca bastırılır. Bu sefer işleri daha zordur. Nitekim tüm darbeciler tutuklanır. Gerçekleşen mahkemeler sonunda yedi kişinin idamına karar verilir. Bunların arasında Albay Talat Aydemir ve Fethi Gürcan da yer almaktadır. Eşi Esma Gürcan milli takımdaki başarıları baz alınarak Fethi Gürcan’ın affını isteyen bir mektup yazıp Meclise, gönderse de bu dileği kabul olmaz ve Fethi Gürcan 27 Haziran 1964’te idam edilir.
Kronolojik sıralama!
Türkiye’de Bab-ı Ali baskını ile başlayan darbe ya da teşebbüslerin günümüze kadar ki kronolojik sıralaması: