Büyük beyaz köpekbalığı (Carcharodon carcharias), keskin dişleri ve avcılığa uygun gövdesiyle okyanusların zirve yırtıcılarından biri olarak bilinir. Ancak Güney Afrika kıyılarında son yıllarda bu dev avcıların izine rastlamak giderek zorlaştı. Nedeni ise Port ve Starboard adı verilen iki orka.
AVCILARIN AVINA DÖNÜŞTÜLER
2017’den bu yana Gansbaai kıyılarında büyük beyaz köpekbalıklarının ortadan kaybolmasının nedeni önce aşırı avcılık sanılıyordu. Ancak 2022’de yapılan araştırmalar, orka çiftinin köpekbalıklarını avladığını ortaya koydu. Katil balinalar, köpekbalıklarının yağ ve besin bakımından zengin karaciğerlerini hedef alıyor. 2017’den beri kıyıya vuran en az dokuz büyük beyazın karaciğerleri alınmış halde bulunması bu saldırıları doğruluyor.
EKOLOJİK DENGE TEHLİKEDE
Büyük beyazların yokluğunda, onların ekolojik boşluğunu bakır köpekbalıkları (Carcharhinus brachyurus) doldurmaya başladı. Ancak orcalar bu türü de avlıyor. Büyük beyazların denetiminden çıkan foklar ise Afrika penguenlerini ve küçük balıkları daha çok tehdit ediyor. Uzmanlara göre bu zincirleme etki, ekosistemin kaldırabileceğinden fazla baskı oluşturabilir.
NEDEN KARACİĞERLERİ HEDEF ALIYORLAR?
Köpek balıklarının karaciğerleri, uzun göç yolculukları için depoladıkları yağlarla dolu. Bu, orcalar için enerji açısından eşsiz bir besin kaynağı. Bilim insanları, bazı orka gruplarının av tercihlerinde değişim yaşadığını ve özellikle köpekbalıklarına yöneldiklerini düşünüyor.
NESLİ ZATEN TEHLİKEDE
Zaten dünya genelinde sayıları azalan büyük beyazların, bu yeni avcı baskısı altında daha da zor durumda kalabileceği uyarısı yapılıyor. Uzmanlar, vatandaş bilimi ve izleme çalışmalarıyla bu predasyonun uzun vadeli etkilerini anlamaya çalışıyor.