Evrenin en erken dönemlerinde, gizemli kırmızı ışık noktaları (Little Red Dots – LRDs) James Webb Uzay Teleskobu (JWST) tarafından gözlemleniyor. Cambridge Üniversitesi’nden Ignas Juodžbalis liderliğindeki uluslararası bir ekip, bu noktalardan biri olan QSO1 üzerinde yaptığı çalışmada çarpıcı sonuçlara ulaştı.
Araştırmaya göre, QSO1 yaklaşık 50 milyon Güneş kütlesine eşdeğer bir kara delik barındırıyor. Eğer bu bulgu doğrulanırsa, bu keşif Büyük Patlama’nın hemen ardından oluşmuş ilksel (primordial) kara deliklerin ilk doğrudan kanıtı olabilir.
GALAKSİLERDEN ÖNCE KARA DELİKLER
QSO1, evrenin yeniden iyonlaşma dönemi olarak bilinen ve ilk yıldızların ışığının kozmosun sisini dağıttığı dönemde gözlemlendi. Normalde kara delikler X-ışını yayar, ancak bu bölgede X-ışını eksikliği dikkat çekiyor. Bu durum, bilim insanlarını kara deliklerin mi yoksa yıldız kümelerinin mi gözlendiği konusunda ikileme düşürüyordu.
Juodžbalis ve ekibi, QSO1’in bir kütleçekim merceği sayesinde büyütülmüş ışığını inceledi. Analizler, yıldız kümesi ihtimalini dışlarken, nesnenin bir kara delik etrafında dönen küçük bir galaksiye işaret etti. İlginç olan şu ki, kara delik galaksisine kıyasla çok daha büyük, yani şimdiye kadar gözlemlenen en “çıplak” süper kütleli kara delik adayı olabilir.
İLK KARA DELİK TOHUMLARI
Araştırmacılar, böyle bir sistemin ancak iki senaryoyla açıklanabileceğini belirtiyor:
- Doğrudan çöküş kara delikleri (DCBH): Dev gaz bulutlarının çökmesiyle oluşur.
- Primordial kara delikler (PBH): Büyük Patlama’nın ilk saniyelerinde ortaya çıkmıştır.
Her iki ihtimal de yeni gözlemlerle test edilmek zorunda. Ancak QSO1, evrendeki ilk kara deliklerin galaksilerden önce ortaya çıkmış olabileceğini düşündürüyor.
PEER-REVIEW SÜRECİNDE
Araştırma henüz hakem değerlendirmesinden geçmediği için temkinli yaklaşılması gerekiyor. Ancak kesin olan bir şey var: JWST’nin keşfettiği bu gizemli kırmızı noktalar, evrenin doğuşunu anlamamızda çok önemli bir rol oynayacak.