Batıniler kimdir, ne zaman yaşadılar? Uyanış Selçuklu Batınilerin başı kim, Batıniler hangi dine inanıyor?

<p>Yayınlandığı günlerin reyting birincisi olan Uyanış Büyük Selçuklu dizisinin son bölümünde Batıniler ile Sultan Melikşah karşı karşıya gelmişti. Seyirciler dizide Sultan Melikşah’a suikast düzenleyen Batıniler hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyor. Uyanış Selçuklu izleyicisi Batıniler kimdir, ne zaman yaşadılar diye merak etme başladı. TRT1’de yayınlanan Uyanış Büyük Selçuklu’da çokça gündeme gelen Batınilerin başının kim olduğu ve hangi dine inandıkları araştırılıyor. Peki, Batıniler kimdir, ne zaman yaşadılar? Uyanış Selçuklu Batınilerin başı kim, Batıniler hangi dine inanıyor? Detaylar haberimizin devamında…</p>

<p> <strong>Batıniler kimdir, ne zaman yaşamışlardır?</strong> </p> <p>Bâtınîlik ya da Bâtın’îyye (Arapça: الباطنية, El-Bāṭiniyyeh); İslamda Kur’an ayetlerinin görünür anlamlarının dışında, daha derinde gerçek anlamları bulunduğu inancı, ayetleri buna göre yorumlayan akıma Bâtınîlik, bu düşünceyi benimseyen kişiye de Bâtınî denir. Şiîlikte bu anlamları ancak Tanrı ile ilişki kurabilen masum imâmların bilebileceğine inanılır.</p> <p>Bâtınîlik kelimesi Arapça Bâtın’dan üretilmiştir. Bâtın; gizli olan, bir şeyin gerçeği, iç yüzü anlamına gelir. Aynı zamanda İslami anlayışta Allah’ın 99 adından biridir.</p>

<p>Terim, İranlı Gazali gibi Sünni otoriteler tarafından bu görüşleri benimseyen kişilere yönelik suçlayıcı bir anlam yüklenerek de kullanılmıştır. Tarihte en iyi bilinen örnekleri İsmaililerdir. Al kirmani ve İmâmet (İsmâilî-Pamir Alevîliği i’tikadı) kurucusu olan Muin’ed-Dîn Nâsır-ı Hüsrev gibi Fatımi-İsmâilî yazarların bunun aksini savunmalarına rağmen, Gazali ve diğer bir kısım Sünni otoritelere göre bu gruplar dini metinlerin, ibadet ve kuralların Zahiri (dış) anlamlarını reddetmektedirler. Selefi otorite başı İbni Teymiyye bazı Şiî grupları, İslam’ın mistik yönü olan Tasavvufi (Sûfi) akımlar ile İbn-i Rüşd, İbn-i Sina ve Farabi gibi filozofları Batıniyye şeklinde olarak vasıflandırmıştır.</p> <p>Bâtınîlik sadece bir akım ya da grup değildir. Tarihte ve günümüzde derin etkileri olan bir düşünce sistemidir. Örneğin Kur’anda geçen salat, secde, rüku veya abdest gibi kavramlar Sünni gelenekte şekil, kapsam, miktar gibi ayrıntılı emirler gibi algılanır ve ele alınırken Alevi’lerin cem törenlerinde aynı kavramlar sembolik olarak, şekle ve miktara bağlı olmadan, manevi anlamlarıyla temsil edilirler.</p>

<p> <strong>Selçuklular devrinde Bâtınîlik hareketleri</strong> </p> <p>Hulefa-yı Fâtımî dâîlerinin Abbâsîler’in hükümran oldukları ülkelerde kuvvetli bir propaganda teşkilâtı oluşturdukları sıralarda şiîliğin korunması adına çok dikkatli davranan Selçuklu hükümdarları da Sultan Tuğrul’un i’tikaden Mu’tezile’den olan, Kerrâmîlik[11] mezhebine mensup veziri “Amid’ûl-Melik” gibi Şîʿa-i Bâtın’îyye’nin en önemli dâîlerinden biri tarafından istenildiği bir şekilde yönetilmekteydi. Selçukluların Anadolu’nun içlerine doğru ilerlemesiyle birlikte Selçuklu ordularıyla birlikte yürüyen Şîʿa-i Bâtın’îyye dâ’îlerinin nüfuz alanı da Anadolu’nun içlerine doğru yayılmaktaydı.</p>