Plastik içecek şişesini açmak, plastik doğrama tahtası kullanmak ya da mikrodalgada yemek ısıtmak gibi basit günlük eylemler, farkında olmadan yemeğinize mikroplastik bulaşmasına neden oluyor. İsviçre merkezli Food Packaging Forum'dan biyolog Lisa Zimmermann liderliğinde yapılan geniş kapsamlı bir araştırma, gıdaya temas eden plastik ambalajların kendisinin doğrudan bir mikroplastik kaynağı olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar, mikroplastiklerin gıdalara ne ölçüde bulaştığını inceleyen 103 bilimsel çalışmayı mercek altına aldı. Sonuçlar endişe verici: Gıdayla temas eden ambalajlara dair 600 veri kaydının %96’sında mikro- ve nanoplastik (MNP) tespit edildi. Bunlar arasında cam şişelerin plastik contaları, plastik kaplı pizza kutuları, tek kullanımlık kahve bardakları, çay poşetleri ve mikrodalgaya uygun plastik kaplar da yer alıyor.
MİKROPLASTİKLER VÜCUDUN HER YERİNDE
Mikroplastikler gözle görülmeyecek kadar küçük parçalardır ve kullanıldıkça ya da çevrede parçalandıkça yayılırlar. Plastiklerin doğada yavaş bozulmaları, onları yok etmez; aksine bu süreç, küçük parçacıkların ekosistemlere ve insan vücuduna kolayca sızmasına neden olur. Araştırmalar, mikroplastiklerin insan plasentasında ve farelerin tüm ana organlarında, hatta fetüslerinde bile bulunduğunu gösteriyor.
En kaygı verici bulgulardan biri, mikroplastiklerin sağlık üzerindeki etkileri hakkında hâlâ yeterli bilgiye sahip olmamamız. Ancak elimizdeki az sayıda çalışma bile ciddi riskleri ortaya koyuyor. Örneğin, geçtiğimiz yıl yayımlanan bir araştırma, boyun atardamarında yüksek miktarda mikroplastik bulunan kalp ve inme hastalarının ölüm riskinin daha fazla olduğunu ortaya çıkardı.
KULLANDIKÇA PLASTİK DAHA FAZLA DÖKÜLÜYOR
Araştırma, bazı yeniden kullanılabilir plastik ürünlerin —örneğin melamin kaselerin— yıkandıkça daha fazla mikroplastik saldığını da belirtiyor. Bu da ısınma ve sürtünmenin zamanla bu ürünleri daha fazla parçalayarak riskleri artırdığını gösteriyor. Ayrıca, ultra işlenmiş gıdalarda mikroplastik miktarı, az işlenmiş gıdalara göre çok daha fazla. Bunun nedeni, işleme sürecinde plastiğe maruz kalma oranının artması.
Zimmermann ve ekibi, bu bulguların daha fazla bilimsel araştırmaya ve gıda ambalajlarında plastik kullanımının azaltılmasına yönelik politikalara ihtiyaç olduğunu vurguluyor. Araştırmacılar şu uyarıyla noktayı koyuyor:
"Plastik ambalajlar, kullanım amacına uygun şekilde kullanılsa bile gıdaya mikroplastik bulaştırabiliyor. Bu risk göz önünde bulundurularak önleyici bir yaklaşım benimsenmeli."