Kültür Sanat

Gümüş ekran: Ticari sinemanın tarihi

28 Aralık 1895'te Fransız August ve Louis Lumière, Paris'teki Capucines Bulvarı'ndaki Grand Café'nin bodrum katında ilk Cinématographe gösterilerini yayınladılar. La Sortie des ouvriers de l'usine Lumière (Lumière Fabrikasından Ayrılan İşçiler) adlı film, sinema filmlerinin para ödeyen bir izleyici kitlesine ilk kez gösterildiği yayından bu yana sonsuza dek tarihte anıldı.

Abone Ol

DEMET İLCE / MUHABİR

Üstelik yayın, filmi ilk kez zenginlerin özel rezervi olmaktan ziyade popüler eğlence düzeyine yükselten bir süreci hızlandırdı. Ancak bu önemli anın öncesinde ticari sinemanın doğuşuna yol açan bir dizi önemli olay vardı.

Günümüzde sinemaya gitmek her yaştan ve her kökenden insan arasında popüler bir eğlencedir.

Peki, ticari sinema nasıl ortaya çıktı?

Film aynı anda bir kişinin izlemesiyle sınırlıydı

1891 yılına gelindiğinde üretken Amerikalı mucit Thomas Edison, hareketli resimleri izlemek için bir 'Kinetoskop' geliştirmişti. Bununla birlikte, 'dikiz gösterisi' cihazı, aynı anda yalnızca bir kişi tarafından incelenebilmesi nedeniyle ciddi şekilde sınırlıydı.

Lumière'ler 1880'lerin başlarından beri gelişen fotoğrafçılık işindeydi ve oldukça başarılıydı: 1894'e gelindiğinde aile şirketi yılda yaklaşık 15 milyon fotoğraf kalıbı üretiyordu. Ancak aynı yıl, Thomas Edison'un 'Kinetoskop'unun Paris'teki gösterisine katıldı ve hem animasyonu hem de projeksiyonu birleştiren bir cihaz için bir pazar olduğunu fark etti.

Lyon'daki küçük fabrikalarında, çalışan bir film kamerası için gerekli olan çok sayıda teknolojiyi geliştirdiler. Bu teknolojilerin en önemlileri arasında, siyah fiziksel filmin yan tarafındaki dikkatlice delinmiş delikler olan film delikleri vardı.

1892'de Léon Bouly adlı bir Fransız yazar, hareketlerin analizi ve sentezi için tersine çevrilebilir bir fotoğraf ve optik cihazı olan 'Sinematograf' adını verdiği şeyin fikrini ve ön tasarımlarını tasarladı. 1892'de patent başvurusunda bulundu. Ancak 1894'e gelindiğinde artık patent ücretini ödeyemeyecek hale geldi ve "sinematograf" adı yeniden kullanılmaya başlandı.

Sonuç olarak, para sıkıntısı çeken ve gerçek teknik bilgi birikimine sahip olan Bouly, isim ve tasarım haklarını Lumières'e sattı ve Lumières daha sonra hayalini gerçeğe dönüştürmeye koyuldu.

Lumière'ler buluşlarıyla dünyayı gezdi

Şubat 1893'te kardeşler, Sinematografın çok gelişmiş versiyonunun patentini başarıyla aldılar ve ilk hareketli filmleri Sortie de l'usine Lumière de Lyon'u iki yıl içinde kaydetmeyi başardılar. Filmin başarılı bir halka açık gösteriminin ardından, iş dünyasından anlayan kardeşler, ücretli gösterimler düzenleyerek büyük kazançlar elde edilebileceğini fark ettiler.

Dünyanın ilk ticari gösterimi Paris'teki Grand Café Boulevard des Capuchines'te gerçekleşti; burada Lumière'ler ilk on filmini hayran bir izleyici kitlesine sergiledi. Bazıları kısa komedi filmleriydi, bir diğeri ise Fransız Fotoğraf Derneği Konferansı'nın ilk haber filmiydi. Bir diğer öne çıkan ise Lyon itfaiye teşkilatı hakkında dört filmden oluşan bilinen ilk belgesellerdi.

1896'dan itibaren kardeşlerin işi, hem yeni filmler çekmek hem de yeni materyaller yayınlamak için dünyanın dört bir yanına eğitimli kameraman-makinistleri gönderen bir tür embriyonik yapım şirketi haline geldi.

Ortalama olarak her film yaklaşık 17 metre uzunluğundaydı, bir dakikadan az sürüyordu ve bir projektör aracılığıyla elle döndürülmesi gerekiyordu; ancak onlara gösterilen karşılama hayret verici bir mutluluktu. Örneğin 1900'deki büyük Paris Sergisinde sinematograf en ilgi çekici şeylerden biriydi.

Sinema çağı başlamıştı ve 1906'ya gelindiğinde teknolojinin potansiyelinin hayata geçmesiyle bir saatlik uzun metrajlı filmler mümkün oldu.