Birinin sürekli kalemle oynaması, ayağını sallaması ya da parmaklarını tıklatması… Bu küçük ve tekrarlayan hareketler, bazı insanlar için sadece dikkat dağıtıcı değil, adeta sinir bozucu hatta dayanılmaz olabiliyor. Bilim insanları bu duruma bir isim veriyor: Misokinezi. 2021 yılında yayımlanan bir çalışmaya göre, bu rahatsızlık sanıldığından çok daha yaygın; her üç kişiden biri bu görsel hareketlere karşı hassasiyet geliştiriyor.
KÜÇÜK HAREKETLER, BÜYÜK TEPKİLER
Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nden psikolog Sumeet Jaswal liderliğindeki araştırma, 4.100’den fazla katılımcıyla yapılan deneylerde misokinezinin yaygınlığını ve etkilerini inceledi. Katılımcıların %33’ü, başkalarının fidget hareketlerine karşı duygusal olarak olumsuz tepkiler verdiklerini söyledi.
Bu tepkiler arasında öfke, stres, anksiyete, dikkat dağınıklığı ve sosyal ortamlardan uzaklaşma gibi etkiler bulunuyor.
“GÖRSEL MİSAFİR” RAHATSIZLIĞI: SES DEĞİL, HAREKET
Misokinezi, sesli uyaranlara tepki veren misofoni ile benzerlik taşıyor. Ancak burada tetikleyici unsur görsel hareketler. Yani sizi rahatsız eden şey birinin çiğneme sesi değil, sürekli parmak oynatması olabilir.
SEBEP AYNALAMA MI?
Araştırmalar, misokineziye sahip bireylerin “ayna nöronları”nın daha aktif olabileceğini öne sürüyor. Ayna nöronlar, bir başkasının hareketini ya da duygusunu izlerken bizim beynimizde de benzer bölgelerin aktifleşmesine neden oluyor. Bir başkası stresliyken fidget ediyorsa, bunu gören kişi de aynı stresi hissediyor olabilir.
2024 TAKİP ÇALIŞMASI: İLK TEPKİ DEĞİL, UZUN SÜRELİ ETKİ
Jaswal’ın 2024’te yaptığı takip çalışmasında, misokineziye sahip kişilerin dikkatlerini uyarıcıdan uzaklaştıramadıkları, yani asıl sorunun dikkat dağılması değil, dikkati geri çekememe olabileceği belirlendi.
UZMANLARDAN MESAJ: “YALNIZ DEĞİLSİNİZ”
UBC’den nörobilimci Todd Handy, “Bu sorunu yaşayanlar yalnız değil. Bu gerçek bir durum ve sanıldığından yaygın,” diyerek farkındalığın önemine dikkat çekiyor.