Dünya genelinde her 7 kişiden biri kulak çınlaması yaşıyor. Bu rahatsızlık sadece işitme kaybıyla değil, aynı zamanda uyku kalitesi ve ruh sağlığıyla da ilişkili olabilir. Yeni araştırmalar, çınlamanın beyindeki uyku mekanizmalarıyla doğrudan bağlantılı olabileceğini ortaya koyuyor.
Kulak çınlaması ya da tıbbi adıyla tinnitus, kişilerin dışsal bir ses olmaksızın zil sesi, uğultu ya da vızıltı gibi sesler duymasıyla karakterize bir rahatsızlık. Günümüzde yaklaşık dünya nüfusunun %15’i bu durumdan etkileniyor. Üstelik çınlama sadece rahatsız edici değil; uzun vadede anksiyete, uykusuzluk ve depresyon gibi psikolojik sorunlara da yol açabiliyor.
Henüz kesin bir tedavisi bulunmayan tinnitus için uyku üzerine odaklanan yeni araştırmalar, beynin bu durumla nasıl baş ettiğine dair önemli ipuçları sunuyor.
DERİN UYKU, TINNITUS'U BASTIRABİLİR Mİ?
Araştırmalara göre tinnitus, beynin bazı bölgelerinin olması gerekenden fazla aktif olması sonucu ortaya çıkan bir “hayalet algı” (phantom percept). Bu algı genellikle uyanıkken ortaya çıkıyor. Ancak derin uyku sırasında, özellikle de yavaş dalga uykusu (slow-wave sleep) esnasında, beyin bölgeleri senkronize biçimde “dinlenme moduna” geçiyor.
Araştırmacılar, tinnitus hastalarında bu yavaş dalga aktivitesinin azaldığını, yani beyinlerinin tam olarak derin uykuya geçemediğini düşünüyor. Bu durum, tinnitus hastalarının neden daha hafif ve bölünmüş uyku yaşadığını ve gece korkuları gibi bozukluklara daha yatkın olduklarını da açıklıyor.
Ancak bazı hastalarda derin uykunun tinnitus’u geçici olarak bastırdığı gözlemlendi. Bunun nedeni, uykudaki beyin dalgalarının aşırı aktif beyin bölgeleriyle olan iletişimi kesmesi olabilir. Bu da beyin içindeki çınlamayı bir süreliğine susturabilir.
GELECEKTE TEDAVİ İÇİN UYKUYLA OYNAMAK MÜMKÜN OLABİLİR
Tinnitus’un gün içinde şiddetinin değiştiği zaten biliniyor. Ancak şimdi, bu değişimin uyku sırasında beyin aktiviteleriyle doğrudan bağlantılı olabileceği düşünülüyor.
Bu bulgu, gelecekte tinnitus’u tedavi edebilmek için uykunun bilinçli şekilde düzenlenmesini mümkün kılabilir. Örneğin, yalnızca uykunuz geldiğinde yatağa gitmenizi öneren “uyku kısıtlama terapileri”, daha kaliteli derin uyku sağlayarak çınlamanın baskılanmasına yardımcı olabilir.
Ayrıca REM (hızlı göz hareketi) gibi diğer uyku evrelerinin de tinnitus üzerindeki etkileri gelecekteki araştırmalarla incelenebilir.