17-25 Mayıs tarihleri, Manisa’nın sadece doğasını değil, kalbini de açtığı günler. Zira Türkiye Kültür Yolu Festivali, bu yıl Manisa’yı kültürün, sanatın ve en çok da lezzetin merkezine yerleştirdi. Yüzlerce etkinlikle bezenmiş bu dokuz günlük şölen, kentin taş sokaklarına, camilerine, hanlarına, müzelerine, bağlarına ve sofralarına renk katmışa benziyor.
Kültür Yolu, her yıl başka bir kente dokunarak, bu toprakların sahip olduğu kültürel mirası yeniden görünür kılmayı amaçlıyor. İstanbul’dan başlayıp Çanakkale’ye, Diyarbakır’dan Trabzon’a, Erzurum’dan Nevşehir’e kadar uzanan bu kültürel yolculuk, bu kez Manisa’da... Ve bu kadim şehir, medeniyetler sofrasından heybesini doldurmuş geçmişiyle adeta ziyaretçilerini büyülüyor. Zira Manisa, Şehzadeler Şehri olmanın ötesinde, üzümün, zeytinin, ekmeğin kıymet bilindiği bir mutfağa sahip.
Manisa’nın 11 lezzet noktası
1. Taylan Restaurant - Kuzu etli arapsaçı
Uncubozköy’deki Taylan Restaurant ’da Onur Taylan’ın önerisi kuzu etli arapsaçı, doğanın sunduğu en sade lezzetlerden biri. Kırlardan toplanan arapsaçının kuzu etiyle buluşması, sanki bir yayla rüyasının tabağa dökülmüş hali... Bu yemek Girit’ten gelen göçmenler tarafından yörede yapılmaya başlanıyor. Doğada kendiliğinden yetişen arapsaçı yabani rezene olarak da bilinir.
1928 yılında Manisa kuyumcular çarşısında Yeni Han girişinde 37 metrekarelik küçük bir lokanta olarak Kosova Prizren göçmeni Ali Taylan tarafından kurulan restoran şimdilerde 4. Kuşak Onur Taylan tarafından yönetiliyor. Kentin en eski ve Türk Mutfağı açısından kıymetli restoranlarından.
2. TaşFabrika - Alaşehir kapaması
Anafartalar Mahallesi’nde yer alan Taşfabrika’da Alaşehir Kapaması’nın sırrını öğrendim. Manisa Gastronomi Derneği Başkanı, Giritligil Otel ve Taşfabrika Restoranının Genel Müdürü Gizem Tarım’ın nazik ev sahipliğinde, bu efsane lezzetin tadına baktım. Kuzu ve dana kıyma karışımı, soğan, baharat ve sabır. Tandır lezzetiyle harmanlanmış bu yemek, ağır ağır pişiyor.
Yüz yıllar boyunca Osmanlı şehzadelerine hizmet eden, 1400’lü yıllara ait olduğu bilinen Sultan Hamamı ve diğer kalıntıların içinde olduğu ve tarihte “Yaralı Han” olarak seyyahlara hizmet eden “Giritligil Otel” bünyesinde bulunan Taşfabrika hem lezzeti hem tarihi hüviyetiyle ziyaretçilerini adeta büyülüyor.
3. Manisa Simit Dünyası - Taban simidi ve kalburabastı
İsmail Gültekin’in oğlu Ruşan Gültekin’in ikram ettiği taban simidi damağımda iyi bir etki bıraktı. Taş fırında gevrekleşen, susamı bol bu simit, Manisa'nın akşamlarını anlatıyordu. Yanına eşlik eden kalburabastı ise, tatlıda zarafet nasıl olur sorusuna verilen şerbetli bir yanıttı sanki.
1972 yılında kelleci fırını ile başlayan markanın yolculuğu 1990’da Gültekin ekmek Sanayi, 2000’de Manisa Simit dünyası olarak devam ediyor. Kurucusu İsmail Gültekin hep ilklere imza atan ve Manisa’da Ramazan’da taban simidi geleneğini başlatan kişi. İlk oturularak simit yenen mekanı açması, taban simidinin coğrafi işaretini alması, taban simidinin kültür mirasına ekletmesi, kültür mirasını devam ettirme ve TKDK ’nın sistemine ekletmesi gibi. Dinçer Taşdemir’in yazdığı “Manisa’da kelleci fırını” kitap İsmail Gültekin’i anlatıyor. Bu simidin coğrafi işaret tescili, İsmail Gültekin’in şirketinin 8 yıllık bir uğraşı sonucu alınıyor.
4. Ege Çiftliği - Nohutlu börek ve yöresel kahvaltı
Ege Çiftliği, aileden zeytinci olan Serhat Çetin’in titizliğiyle bize köy sabahı kahvaltısı nostaljisini yaşattı. Nohutlu börek, kahvaltılıklar, sıcaklar ve masada sunulan peynirler, zeytinler ve her bir ürün buraya ait bir hikâyeyi fısıldıyordu sanki.
Ege Çiftliği, 4 şubesiyle Manisa’da doğal lezzetleriyle hizmet veren bir restoran ve şarküteri... Misafirlerine taze ve doğal ürünler sunarak, çiftlikten sofraya konseptiyle hizmet veriyor. Geleneksel Türk mutfağının en lezzetli örneklerini bulabilirsiniz. Özellikle yöresel kahvaltı, Manisa kebabı, gözleme ve menemen gibi yerel lezzetleri büyük beğeni topluyor.
5. Gülcemal Kebapçısı - Manisa kebabı
Gülcemal Kebapçısında ustaların maharetli ellerinde şekillenen Manisa kebap, bir nevi kentin modern kebap kültürünün gelenekle olan uzlaşısı… Bu kebabın en önemli özelliği içindeki kıymanın dana ve kuzudan oluşması… İşletmecisi Ziya Usta “Kebap, % 20 kuzu, % 80 danadan oluşur. Yıllar önce Halep’ten gelen bir ustanın padişaha sunduğu rivayet ediliyor. Orijinaline et ve tuz dışında ekmek dahi girmez. Yoğurtlusu olsa da en iyisi sade ve tereyağlıdır” diyor.
1938 yılında doğan Gülcemal Usta, kebapçı mekanını 1957 yılında kuruyor. Usta 2014 yılında vefat edince oğlu Nuri usta mesleği devam ettiriyor. Ancak oğlu da bırakınca bu değerli tabelayı 30-40 yıllık çalışanları olan Ziya usta devam ettiriyor.
6. Salihli Divan - Odun köfte
Salihli’nin en köklü tatlarından biri olan odun köfte, Manisa Merkezde Necati Pınar’ın ellerinde yeniden hayat buluyor adeta. Çimentepe Caddesi’nin o sakin köşesinde, meşe közünde pişen köftenin kokusu, buram buram geçmişin izlerini taşıyor.
Yıllarca Alaşehir divan lokantasında çalıştıktan sonra 2003 yılında Manisa’ya gelerek kendi mekanını açan Necati usta, Salihli köftesinin 2008 yılında coğrafi işaret almış gerçekten çok lezzetli bir ürün olduğunun altını çiziyor. Bence her Manisa’ya giden bu lezzeti tatmalı.
7. Olcay Usta - Kırkağaç pideli paça
Yunusemre’de, 75. Yıl Mahallesi’nde Alican Çetinkaya’nın sunduğu Kırkağaç pideli paça, Anadolu’nun belki en cesur çorbası… Dana kellesi dana kaval Kemikleri ile beraber yaklaşık 7 saat kaynatılır ve çakal tabir edilen pideler kesildikten sonra kellenin suyuyla ıslatılır, üzerine de kelle etleri tiftiklenip haşlanmış kuzu beyni ilave edilerek tereyağı toz kırmızıbiber ile beraber servis edilir.
Manisalı ve sektörde 12. Yılını dolduran Alican Çetinkaya Olcay Usta Ev Yemekleri İşletmesinde Kayınpederi Olcay Dutlu ile beraber yaklaşık 30 çeşit Manisa’nın ve dünya mutfağının en iyi lezzetlerini yapıyor.
8. Sağlık Fırını - Tahinli simit
Uzunyol Caddesi’nde Mehmet Aslan’ın işlettiği fırında, tahinli simidin sıcaklığı mest eder insanı. Her katı ayrı bir lezzet, her susamı ayrı bir anı... Simidin tahinle dansı, Manisa sabahlarının altın harflerle yazılmış şiiri sanki.
9. Ali Baba - Kâğıt köfte
Sanayi sitesindeki geniş dükkânda, Onur Sözen’in sunduğu kağıt köfte hem nostalji hem yenilik barındırıyor. Baharatın dengesi, etin dokusu, köftenin kâğıtta sunuluşunun getirdiği güzellik, Her detay, bir kültürün damakta kalan izi gibiydi.
10. Göksu Lokantası - Elbasan tava
Göksu lokantasında Elbasan Tava, Osmanlı saraylarından kopup gelen bir lezzet... Elbasan tava, haşlanmış kuzu etinin yoğurtlu bir sosla fırınlanmasıyla yapılan, geleneksel bir Arnavut yemeği... Adını Arnavutluk'a bağlı Elbasan şehrinden alır.
Emre Demir tarafından açılan Göksu lokantası, Türk mutfağı lokantacılığı ile öne çıkıyor. 2023 Ocak ayında hizmete başladıklarını belirten Berat Demir, “Manisa’da Osmanlı Mutfağının en büyük temsilcisi olduk “Gelenekten geleceğe” sloganıyla değerli müşterilerimizi ağırlıyoruz” diyor.
11. Baccas - Bohça kebabı
Kuşlubahçe’deki Baccas… Murat Erbil’in zarafetle sunduğu bohça kebabı, adını hakkıyla taşıyan bir sürpriz. İçinde gizlenmiş mantarlar, etler ve sebzeler, açıldıkça başka bir öyküyü ortaya çıkarıyor.
Manisa’nın Kuşlubahçe Mahallesi’nde konumlanan Bacca’s Eat & Meet, modern dekorasyonu ve sıcak atmosferiyle öne çıkan keyifli bir akşam yemeği mekanı… Bacca’s, özellikle Ege mutfağından ilham alan zengin meze çeşitleri, özenle hazırlanmış et ve tavuk ana yemekleri ile dikkat çekiyor. Mevsimsel ve taze malzemelerle hazırlanan tabaklar, damak zevkine önem veren misafirler için özenle sunuluyor. Güler yüzlü hizmet anlayışıyla keyifli bir akşam yemeği için ideal bir ortam sağlar.
Özetle, Kültür Yolu’nun bendeki karşılığı, afişlerde değil; taş fırında kızaran simitte veya odun köftesi gibi lezzetlerde saklı.