Hatırlıyorum, çocuktuk…
Seksenli yıllarda aile büyükleri sigara içmese bile salonun orta sehpasında misafire ikramlık sigara paketi sunumu olurdu.
Sigara içmek normal kabul edilirdi. Sigara içmeyenler için ‘temiz hava hakkı’ gibi bir başlık tanımlanmamıştı.
Hanelerde, özel veya kamu fark etmez kapalı alanların tamamında, şehir içi veya şehirlerarası araçlarda, özellikle de otobüslerde bulunmak; sigara içmeyenler için tam anlamıyla bir Çin işkencesine dönüyordu.
Toplumda temiz hava bilinci yoktu. Bu hakkı savunmak adına bir düşünce gelişmemişti. Bundan dolayıdır ki; sigara içmeyenler, içenlerin tahakkümü altında eziliyordu. Bu tanımın hiç abartılı olmadığını düşünüyorum. Toplum ve özellikle de çocuklarımız için çok sağlıksız ve geri kalmış bir yaşantı biçimimiz vardı.
Türkiye’nin hali böyleyken Sayın Recep Tayyip Erdoğan, başbakanlık döneminde adeta devrim niteliğinde adımlar attı. Kapalı alanlarda sigara içme yasağı toplumsal bir bilinci oluşturdu, topluma çağ atlattı.
Bu alana dair yeni haberler var.
Türkiye bu hafta boyunca özel araçlar için gelen yasağı tartıştı. Özel araçların sürücü koltuğunda sigara içilmeyeceğine dair düzenleme 24 Mayıs 2014 tarihli. Bugüne kadar hiç uygulanmayan bu yasak, 25 Eylül 2019 itibariyle uygulanmaya başladı. Kesilen para cezası ise 153 lira. Yani artık özel araçların sürücü koltuğunda sigara içmek yok.
Peki, bu yasak toplum tarafından nasıl değerlendirilir?
ÖZEL ARAÇLARDA SİGARA YASAĞI, ÖZEL ALANA MÜDAHALE GİBİ ALGILANIR MI?
Bazı hukukçular, aracın kamusal alanda hareket etmesi nedeniyle konunun kamusal alana dahil olan bir tarafının da olduğunu söylüyor ve yasağı olumlu buluyorlar. Yasağı diğer ülkeleri örnek vererek açıklayanlar da var. Bu açıdan Rusya veya Hollanda örnek gösteriliyor. Bu gibi ülkelerde balkonlarda dahi sigara içmenin yasak olduğu vurgulanıyor.
Gündeme giren yasağı, toplumsal kodlara göre yorumlamak gerekir.Türk toplumu kapalı alanlarda sigara yasağına çabuk uyum sağlamıştı, çünkü bunu başka insanlara saygı, hakka girmemek şeklinde yorumlamıştı. Vatandaş kanunun, kendi alanını sınırlayan bir tarafı olsa da doğru bulduğu için kabullenmişti.
Özel araçlarda sigara yasağına gelirsek; toplum nezdinde çok fazla tartışıldığını gözlemliyoruz. Bu tartışmalar sürecek gibi görünüyor.
Bu konunun plastik poşet uygulaması gibi bir potansiyel taşıma ihtimali var. Poşet uygulaması da çevre duyarlılığı noktasında çok doğruydu fakat toplum bunun doğruluğunu ve gerekliliğini içselleştiremedi. Ayrıca plastik poşet uygulamasının yerel seçimlere yansıyan olumsuz bir tarafının da olduğunu biliyoruz.
Bakalım, sigara içme yasağının genişletilmesi, toplumda nasıl bir yansıma bulacak? Takip edeceğiz.