Instagram’da, market raflarında ve ecza dolaplarında… Kolajen tozlarından bağışıklık güçlendirici şekerlere kadar takviye gıdalar hayatımızın her yerinde. Peki bu ürünler gerçekten işe yarıyor mu?
Bir beslenme uzmanı, takviye ürünlere yönelen tüketicileri uyarıyor: Her gördüğünüze inanmayın ve önce beslenme düzeninize odaklanın. İşte takviyeler hakkında bilinmesi gereken 5 önemli gerçek:
1. TAKVİYE DEĞİL, ÖNCE YEMEK
Besin destekleri, eksiklikleri gidermek veya belirli fonksiyonları desteklemek için kullanılmalı; sağlıklı besinlerin yerini almamalı. Somon gibi yağlı balıklar sadece omega-3 değil, aynı zamanda protein, D vitamini ve selenyum da içerir. Bu bileşenlerin bir arada oluşturduğu fayda, tek başına bir kapsülle taklit edilemez.
Ancak bazı durumlarda takviyeler gerekli olabilir:
- Hamilelikte folik asit
- Güneş ışığının az olduğu kış aylarında D vitamini
- Vegan bireylerde B12 vitamini
2. FAZLASI ZARAR: TAKVİYEDE DOZ AŞIMI
Besinlerden fazla almak zordur ama takviye ürünlerde aşırıya kaçmak çok kolaydır. Özellikle yağda çözünen A, D, E ve K vitaminleri vücutta birikerek karaciğere, böbreklere veya kalbe zarar verebilir. B6 vitamini fazlalığı ise sinir hasarına yol açabilir.
Kan değerlerini düzenli ölçtürmeyen pek çok kişi, bu tür zararları fark etmeden yıllarca takviye kullanıyor.
3. SOSYAL MEDYA YANILTABİLİR
“Bağışıklık güçlendirici”, “doğal” ve “detoks” gibi terimler kulağa çekici gelse de, bilimsel karşılıkları yok. Bunlar pazarlama stratejileridir. Takviyeler ilaç değildir, tedavi edici özellik taşımaz. Ancak sosyal medyada, tıbbi eğitimi olmayan kişiler bu ürünleri abartılı iddialarla tanıtabiliyor.
4. ENDÜSTRİ BİLİMDEN ÇOK SATIŞ ODAKLI
Küresel takviye endüstrisinin sadece İngiltere’de yıllık değeri 100 milyar sterlini aşıyor. Amaç sağlık değil, kazanç. Gerçekten işe yarayan takviyeler (örneğin demir veya D vitamini) genellikle sade ve iddiasızdır. En çok pazarlanan ürünler ise genellikle bilimsel kanıttan yoksundur.
5. HERKESE UYGUN DEĞİL
Bir ürünün eczanede satılması, güvenli olduğu anlamına gelmez.
- Sarı kantaron gibi bazı bitkiler, antidepresanlar ve doğum kontrol haplarıyla etkileşime girerek ciddi sonuçlar doğurabilir.
- K vitamini kan sulandırıcı ilaçlarla çakışabilir.
- Hamilelikte yüksek doz A vitamini zararlıdır.
Hamilelik, emzirme, kronik hastalıklar veya ilaç kullanımı durumlarında mutlaka bir uzmana danışmak gerekir.
Takviyeler bazı özel durumlarda faydalı olabilir, ancak her derde deva değildir. Parlak ambalajlara değil, bilimsel kanıtlara güvenin. Ve kendinize şu soruyu sorun: “Gerçekten bu takviyeye ihtiyacım var mı, yoksa bu parayı besleyici gıdalara mı harcamalıyım?”