Son dönemde sosyal medyada popülerleşen “cortisol kokteyli”, iddialara göre yüksek kortizol seviyelerini düşürerek stres ve yorgunluğu azaltıyor. Portakal suyu, hindistancevizi suyu ve tuzla hazırlanan bu içeceğin “adrenal yorgunluk” için de faydalı olduğu öne sürülüyor. Peki, bu gerçekten mümkün mü? Bilimsel veriler farklı bir tablo çiziyor.
Kortizol, böbreküstü bezlerinde üretilen ve “stres hormonu” olarak bilinen önemli bir hormondur. Aslında yalnızca stresle değil, metabolizma, kan şekeri dengesi, bağışıklık ve enerji üretimiyle de doğrudan ilişkilidir. Sabahları yüksek seviyede salgılanarak bizi uyandırır, gece ise düşük seviyeye inerek uykuya yardımcı olur.
Kronik stres hem yüksek hem de düşük kortizol seviyelerine yol açabilir. Ancak “adrenal yorgunluk” adı verilen durum, tıpta kabul edilen bir hastalık değildir. Bu nedenle, aynı anda hem yüksek hem de düşük kortizole iyi geldiği iddia edilen bir içeceğin bilimsel dayanağı bulunmamaktadır.
CORTİSOL KOKTEYLİNDE NELER VAR?
Tarifler değişse de genellikle yarım bardak portakal suyu, yarım bardak hindistancevizi suyu, çeyrek çay kaşığı tuz ve bazen magnezyum ya da potasyum takviyesi kullanılıyor.
- Portakal suyu: C vitamini içerir, bağışıklık ve enerji için faydalıdır.
- Hindistancevizi suyu: Potasyum kaynağıdır, kalp ritmi ve hücre sağlığı için önemlidir.
- Magnezyum takviyesi: Stresle başa çıkmada destek olabilir.
- Tuz (sodyum): Ancak yüksek tuz tüketimi, kalp ve tansiyon sorunlarını artırabilir.
Uzmanlara göre bu karışım, kortizol seviyelerini anlamlı şekilde değiştirmez. Üstelik şeker ve tuz oranı nedeniyle riskli olabilir.
RİSKLER NELER?
Bir bardak “cortisol kokteyli” yaklaşık 16 gram şeker içeriyor. Bu miktar, günlük önerilen şeker sınırının üçte birine denk geliyor. Ayrıca çeyrek çay kaşığı tuz, günlük limitin dörtte biri.
- Diyabet hastaları için yüksek şeker oranı riskli.
- Hipertansiyon ve kalp hastaları için tuz ve potasyum fazlalığı olumsuz sonuçlar doğurabilir.
- Böbrek hastalarında potasyum fazlası tehlikeli olabilir.
KORTİZOLÜ SAĞLIKLI TUTMANIN YOLLARI
Kortizol dengesini sağlamak için en etkili yöntem, stresi azaltmaktır. Araştırmalara göre meditasyon, mindfulness, gevşeme teknikleri ve nefes egzersizleri kortizolü dengelemeye yardımcı oluyor. Düzenli egzersiz, sosyal aktiviteler ve yaratıcı uğraşlar da stresle baş etmede etkili.
Uzmanların önerisi: Şekerli-tuzlu bir kokteyl yerine, bir portakal ile birkaç ceviz ya da badem yemek hem kortizol dengesine hem de genel sağlığa daha faydalıdır.