Washington Üniversitesi ve Baylor Tıp Fakültesi’nden araştırmacılar, hücrelerin yaralanma sonrası hızla onarım yapabilmek için “cathartocytosis” adı verilen sıra dışı bir yöntem kullandığını ortaya çıkardı. Bu süreçte hücreler adeta içlerini boşaltarak kök hücre benzeri bir hale geliyor.
PALİGENOZİS VE HIZLI TEMİZLENME
Bilim dünyasında kısa süre önce tanımlanan paligenozis süreci, olgun hücrelerin yaralanma sonrası kök hücreye benzer gençleşmiş bir duruma dönmesini ifade ediyor. Araştırmacılar, bu dönüşüm sırasında hücrelerin atıkları yavaş yavaş temizlemek yerine ani bir “boşaltma” yöntemiyle hızlıca arındığını keşfetti.
Araştırmanın ilk yazarı Dr. Jeffrey W. Brown, bu durumu şöyle açıklıyor:
“Yaralanan hücrenin görevi onarım yapmaktır. Ancak mevcut olgun yapıları bu sürece engel oluyor. Cathartocytosis, hücrenin hızlıca bu yükten kurtulmasını ve primitif, çoğalabilen bir hücreye dönüşmesini sağlıyor.”
AVANTAJLARI VE RİSKLERİ
Fareler üzerinde yapılan deneylerde, mide hücrelerinin bu yöntemi standart bir davranış olarak sergilediği gözlendi. Bu hızlı yöntem hücrelerin iyileşmesini kolaylaştırsa da beraberinde ciddi riskler taşıyor.
Araştırmanın kıdemli yazarı Dr. Jason C. Mills, “Bu süreç hızlı ama düzensiz. Hücre dışına atılan atıklar kronik iltihaplanmaya yol açabilir. Özellikle yaşlanan hücrelerde biriken mutasyonlar, kök hücre haline dönen bu hücrelerin kanser riskini artırmasına neden olabilir” diye uyarıyor.
KANSERİN ERKEN TESPİTİNE KATKI SAĞLAYABİLİR
Uzmanlara göre cathartocytosis aynı zamanda kanserin erken teşhisinde de kullanılabilir. Brown, “Bu mekanizmayı daha iyi anlarsak, hem iyileşmeyi destekleyecek yollar geliştirebilir hem de kronik yaralanmalarda kanserleşme riskini azaltabiliriz” ifadelerini kullandı.