Oxford Üniversitesi'nden astrofizikçi Matthew Hopkins liderliğindeki ekip, 1 Temmuz 2025’te keşfedilen 3I/ATLAS adlı kuyruklu yıldızın, Güneş Sistemi dışından geldiğini ve Samanyolu Galaksisi'nin “kalın disk” olarak adlandırılan bölgesinden kaynaklandığını tespit etti.
ŞİMDİYE KADAR ÜÇ CİSİM TESPİT EDİLDİ
Güneş Sistemi’nde yer alan milyarlarca gök cismi, genellikle sistemin kendi oluşum sürecinde ortaya çıkmıştır. Ancak bugüne kadar sadece üç gök cisminin yıldızlar arası uzaydan geldiği doğrulandı. Bunlar:
- 1I/'Oumuamua (2017),
- 2I/Borisov (2019),
- ve şimdi 3I/ATLAS (2025).
Bu üç cisim de Güneş Sistemi'ne girerken izledikleri yörüngelerle, buraya dış galaksilerden geldiklerini ortaya koyuyor.
YENİ MODELLE KAYNAĞI TESPİT EDİLDİ
Hopkins ve ekibi, 3I/ATLAS’ın kökenini bulmak için Yeni Zelanda ve İngiltere’den gökbilimcilerle birlikte geliştirilen Ōtautahi-Oxford yıldızlar arası cisim modelini kullandı. Bu model, ESA’nın Gaia verileri ile galaksi dinamiklerini birleştirerek yıldızlar arası cisimlerin olası kökenlerini belirliyor.
GALAKSİNİN “YAŞLI” BÖLGESİNDEN GELİYOR
3I/ATLAS’ın Güneş Sistemi’ne 57 km/saatlik (yaklaşık 35 mil/saniye) yüksek bir hızla giriş yaptığı ve Ekim 2025’te Mars yörüngesine yakın bir noktadan geçtikten sonra tekrar sistemden çıkacağı belirtildi. Kuyruklu yıldızın çapının yaklaşık 10–20 km olduğu ve yüzeyinin çoğu kuyruklu yıldızdan daha mavi, saçılım (koma) bölgesinin ise daha kırmızı renkte olduğu gözlemlendi.
Araştırmalar, bu hızın galaksinin kalın disk bölgesinden gelen cisimlere özgü olduğunu ortaya koydu. Kalın disk, Samanyolu’ndaki yıldızların yalnızca yüzde 10-15’ini barındırıyor ve bu yıldızların çoğu 10 milyar yıldan daha yaşlı.
YAŞI GÜNEŞ'TEN BİLE ESKİ
Araştırmacılar, 3I/ATLAS’ın yaşının 7,6 ila 14 milyar yıl arasında olduğunu tahmin ediyor. Karşılaştırmak gerekirse, Güneş’in yaşı sadece 4,6 milyar yıl. Bu da 3I/ATLAS’ın Güneş Sistemi’nden çok daha önce oluştuğunu ve galaksinin en yaşlı yapılarından biri olduğunu gösteriyor.
HER BİRİ FARKLI YERDEN GELİYOR
Bilim insanları, 3I/ATLAS’ın daha önce keşfedilen 1I/'Oumuamua veya 2I/Borisov ile aynı yıldızdan ya da yıldız kümesinden gelmediğini vurguluyor.
“3I/ATLAS, Güneş Sistemi'ne şimdiye dek giren ilk ‘kalın disk’ kökenli yıldızlar arası cisim. Bu keşif, gezegenimsi yapıların galaktik ortamda nasıl oluştuğunu anlamamız için önemli bir fırsat sunuyor,” diyor araştırma ekibi.
GELECEK İÇİN IŞIK TUTUYOR
Her yeni yıldızlar arası cisim keşfi, evrendeki madde dolaşımı ve gezegen sistemlerinin oluşumu hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlıyor. Araştırmacılar, 3I/ATLAS üzerinde yapılacak detaylı gözlemlerin, kullanılan modellerin doğruluğunu test etmek açısından büyük önem taşıdığını belirtiyor.