Bir zamanlar son derece nadir görülen apandisit kanseri, artık genç yaşlarda daha sık teşhis edilmeye başlandı. Uzmanlar bu şaşırtıcı artışın nedenlerini araştırıyor.
Apandisit kanseri, geçmişte doktorların kariyerleri boyunca belki bir-iki kez karşılaştığı, genellikle ileri yaşlarda görülen bir hastalıktı. Ancak son yıllarda tablo değişti. Yeni yayımlanan bir araştırmaya göre, 1970 sonrası doğanlarda apandisit kanseri vakaları 3 ila 4 kat arttı.
Özellikle dikkat çekici olan, vakaların üçte birinin artık 50 yaş altındaki yetişkinlerde görülmesi. Bu oran, diğer sindirim sistemi kanserlerine göre oldukça yüksek.
NEDEN ARTIYOR?
Kesin neden henüz bilinmiyor. Ancak araştırmacılar, yaşam tarzındaki ve çevresel faktörlerdeki köklü değişimlere işaret ediyor.
- Obezite: 1970’lerden bu yana obezite oranları hızla arttı. Fazla kilo, birçok kanser türünde olduğu gibi sindirim sistemi kanserlerinde de risk faktörü.
- Beslenme alışkanlıkları: İşlenmiş gıdalar, şekerli içecekler ve kırmızı/işlenmiş et tüketimi artış gösterdi.
- Hareketsizlik: Masa başında uzun saatler geçirilmesi ve ekran karşısında geçirilen süre, fiziksel aktiviteyi azalttı.
- Çevresel faktörler: Plastik, kimyasal maddeler, su kalitesindeki değişimler de şüpheli nedenler arasında.
- Antibiyotik kullanımı: Hem tıpta hem tarımda yaygın antibiyotik kullanımı, bağırsak florasını değiştirmiş olabilir. Bu değişim, sindirim sistemi kanser riskini etkileyebilir.
ZOR TEŞHİS EDİLEN BİR HASTALIK
Apandisit kanserinin en büyük zorluklarından biri, erken teşhisin neredeyse imkânsız olması.
Kolon kanserinde tarama yöntemleri (kolonoskopi) kullanılabilirken, apandisit kanserinde rutin bir tarama testi bulunmuyor. Belirtiler çoğunlukla karın ağrısı, şişkinlik veya bağırsak alışkanlıklarında değişiklik gibi belirsiz şikâyetlerle sınırlı kalıyor. Bu nedenle hastalık genellikle apandisit ameliyatı sırasında tesadüfen fark ediliyor.
NE YAPILMALI?
Hastalığı tamamen önlemek mümkün olmasa da riskleri azaltmak için:
- Sağlıklı kiloyu korumak
- Sebze, meyve ve tam tahıllar açısından zengin dengeli beslenmek
- Fiziksel olarak aktif olmak
- Tütün ürünlerinden uzak durmak
- Alkol tüketimini sınırlamak
gibi adımlar öneriliyor.
Uzmanlar, apandisit kanserindeki artışın yalnızca bu hastalıkla sınırlı olmadığını, benzer şekilde kolon ve mide kanserlerinin de gençlerde arttığını vurguluyor. Bunun, yaşam tarzı, çevre ve genetik faktörlerin ortak etkisi olabileceği düşünülüyor.
Araştırmacılar, bu endişe verici artışın nedenlerini anlamak için çalışmalarını sürdürüyor. Ancak şimdilik en önemli adım, farkındalık. Uzmanlar, özellikle gençlerin alışılmadık ya da sürekli tekrarlayan karın şikâyetlerini göz ardı etmemeleri gerektiğini belirtiyor.
