DEMET İLCE / MUHABİR
Çin'deki bilim insanları, insan denetimi olmadan Mars suyundan oksijen çıkarabilen, yapay zeka (AI) ile çalışan bir robot kimyager yarattı.
Mars'taki yerel malzemelerden yararlı kaynakların sentezlenmesi, insanların Kızıl Gezegende hayatta kalması için gerekli olacaktır. Araştırmacılar, Nature dergisinde 13 Kasım'da yayınlanan yeni yapay zeka kimyagerini anlatan bir makalede, malzemelerden oksijen çıkarmanın (oksijen evrimi reaksiyonu (OER) adı verilen bir süreçte) özellikle hayati önem taşıdığını yazdı .
Bu amaçla ekip, beş Marslı ve Mars benzeri gök taşı örneğinden oksijen çıkarma sürecinin tamamını otomatikleştiren mobil bir robot yaptı. Ayrıca sistemi simüle edilmiş bir Mars yüzey ortamında da test ettiler.
En önemlisi, yapay zeka herhangi bir örnekte oksijen üretmek için neredeyse 4 milyon olası kombinasyondan mükemmel formülü aradı; bu da bir insanın 2.000 yıldan fazla zamanını alırdı.
Araştırmacılar, çalışmada şöyle yazdı:
"Çalışmamız, gelişmiş bir AI kimyagerinin, insan müdahalesi olmadan, Mars'taki OER katalizörlerini yerel cevherlerden sentezleyebileceğinin bir göstergesidir."
Oksijenin çıkarılmasındaki ilk adım, meteor örneklerinin tam otomatik bir laboratuvarda analiz edilmek üzere bir tesise gönderilmesini içeriyor. Bundan sonra robot, cevheri ön işleme tabi tutarak istenmeyen yabancı maddeleri ve malzemeleri ortadan kaldırır. Daha sonra, elektrokimyasal performans testinde test ettiği bir katalizör (katalitik sentez adı verilen bir süreç) oluşturmak için meteorun içindeki malzemeleri kullanır.
Mevcut kaynaklarla üretebileceği ve oksijeni çıkarmak için en verimli şekilde çalışabileceği katalizör türü büyük ölçüde değişiklik gösterebilir; dolayısıyla doğru olanı seçmek hayati bir adımdır. Yapay zeka kimyagerinin devreye girdiği yer burasıdır.
"Hesaplamalı beyin" olarak adlandırılan robottaki hesaplama modülü, hem robottan elde edilen deneysel verileri hem de devasa simülasyon verilerini analiz etmek için makine öğrenimi algoritmalarını teorik modellerle birleştiriyor.
Robot çalışırken bilgi topluyor ve bu deneysel verileri bir bulut sunucusuna gönderiyor; burada hesaplamalı beyin, oksijen üretmenin en iyi yolunu tahmin etmek amacıyla on binlerce simülasyon gerçekleştirmek için makine öğrenimini kullanıyor. Bu veriler, robottan alınan yeni deneysel verilerle hızla yeniden eğitilen ve optimize edilen bir sinir ağı modeline beslenir.
Algoritma, yapay zeka kimyagerinin doğruladığı en iyi OER katalizörünü sentezlemek için en iyi malzeme kombinasyonunu belirler. Robot daha sonra optimize edilmiş "katalizör mürekkebini" oksijen üretmek için bir elektrotla birlikte kullanılan meteorun üzerine damlatıyor.
Araştırmacılar makalede, sistemin birçok başka kimyasal ve bileşiğin yapımında da kullanılabileceğini yazdı.
