Dünyanın sağlığını ölçmede en önemli göstergelerden biri olan okyanus asitlenmesi, kritik bir dönüm noktasına ulaştı. ABD ve Birleşik Krallık’tan bilim insanlarının yürüttüğü yeni bir araştırma, dünya okyanuslarının büyük bölümünün artık tehlikeli asitlenme sınırını aştığını ortaya koydu.
Araştırma, deniz canlılarının kabuk ve iskelet yapmak için kullandığı aragonit doygunluğunda yüzde 20’lik bir düşüş ile tanımlanan "gezegensel sınır"a odaklandı. Bilim insanları, son saha ölçümleri ve bilgisayar modelleriyle, yüzey sularının %40’ının ve derin suların %60’ının bu sınırı geçtiğini belirledi.
Uzmanlara göre, durum o kadar kötü ki, sınırın yüzde 20 değil, yüzde 10 düşüş olarak yeniden belirlenmesi gerektiğini savunuyorlar. Ancak bu yeni önerilen sınırın da zaten 2000’li yılların başında aşıldığı belirtiliyor.
KUTUPLAR VE DERİN DENİZLER EN ÇOK ETKİLENEN BÖLGELER
İngiltere'deki Plymouth Deniz Laboratuvarı’ndan biyolojik okyanus bilimci Helen Findlay, “Yüzeyde en büyük değişimler kutuplarda gözleniyor. Ancak derin sularda, kutup dışı bölgeler ile Kuzey Amerika’nın batı kıyısı ve ekvator çevresi asitlenmeden en çok etkilenen yerler” dedi.
Bu görünmeyen ancak güçlü değişim, mercan resiflerinden kabuklu deniz canlılarına kadar tüm ekosistemi etkiliyor. Karbondioksitin deniz suyuna karışarak kimyasal tepkimeye girmesiyle oluşan asitlenme, sera gazı emisyonları devam ettikçe daha da artacak.
Findlay, “Deniz yaşamı sadece yüzeyde değil, derin sularda da çok çeşitli. Bu değişimler, düşündüğümüzden daha büyük etkiler yaratabilir. Tropikal mercanlar ve derin deniz resifleri gibi hassas ekosistemler ciddi tehdit altında” uyarısında bulundu.
BİR GEZEGENSEL SINIR DAHA AŞILDI
Bilim insanları, dünya genelinde 9 gezegensel sınır belirlemiş durumda. Bunların 6’sı halihazırda aşılmışken, bu yeni bulgularla birlikte okyanus asitlenmesi de yedinci aşılmış sınır olarak kayda geçebilir.
Plymouth Deniz Laboratuvarı'ndan Steve Widdicombe, “Okyanus asitlenmesi sadece çevresel bir kriz değil; aynı zamanda deniz ekosistemleri ve kıyı ekonomileri için patlamaya hazır bir bomba. Mercan turizmi ve kabuklu deniz ürünleri endüstrisi gibi alanlar büyük risk altında” dedi.
BİLİM İNSANLARINDAN ACİL EYLEM ÇAĞRISI
Araştırmacılar, özellikle en kırılgan bölgelerde hızlı ve hedefe yönelik eylemler alınması gerektiğini söylüyor. Henüz ciddi asitlenme yaşamamış alanların da korunması gerektiği vurgulanıyor. Aksi halde, biyoçeşitlilikle birlikte milyarlarca dolarlık ekonomik değer de tehlikeye girecek.
