Evrenin en gizemli parçacıklarından biri olan nötrinolar, her saniye insan vücudundan trilyonlarcası geçmesine rağmen maddeyle neredeyse hiç etkileşime girmiyor. Onları anlamak zor olsa da Çin’de dev bir yer altı tesisi, bu sır perdesini aralamak için çalışmaya başladı.
700 METRE YERİN ALTINDA
Jiangmen Yeraltı Nötrino Gözlemevi (JUNO), Yangjian ve Taishan’daki iki dev nükleer santralin arasında yer alıyor. Bu santraller hem yapay nötrino üretiyor hem de Güneş’ten gelen nötrinolarla birlikte gözlemevinin veri toplamasını kolaylaştırıyor. Tesis, 700 metre derinlikte inşa edildi. Bu sayede yüzeyden gelen diğer parçacıkların çoğu engelleniyor.
DEV KÜRE VE HASSAS DEDEKTÖRLER
Gözlemevinin merkezinde “sıvı sintilatör” ile dolu dev bir küre bulunuyor. Bu küre, 43 binden fazla fotodedektörle çevrili ve tek bir fotonu bile algılayabiliyor. Ayrıca, üst kısmı tamamen saf suyla dolu bir havuz ve “Top Tracker” adlı ek dedektörle korunuyor.
AMAÇ: KÜTLE HİYERARŞİSİNİ ANLAMAK
Nötrinolar üç tip: elektron, müon ve tau. Bu parçacıklar birbirine dönüşebiliyor, yani “osilasyon” yapıyor. JUNO’nun en büyük hedeflerinden biri, hangi nötrinonun daha ağır ya da daha hafif olduğunu ortaya çıkarmak ve bu dönüşümlerin sıklığını belirlemek.
EVRENİ ANLAMAKTA KİLİT ROL
Nötrinoların gizemini çözmek; evrenin büyük patlama sonrası genişlemesi, süpernovaların işleyişi ve hatta Dünya’nın derinliklerindeki radyoaktif kayaçlar hakkında bilgi edinmemizi sağlayabilir. 74 enstitü ve 700 bilim insanının ortak çalışması olan JUNO, en az 10 yıl boyunca veri toplayarak bilimin farklı alanlarına ışık tutmayı hedefliyor.
