Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile düzenlediği ortak basın toplantısında çok önemli açıklamalarda bulundu. Bakan Çavuşoğlu "Karadeniz’de tahıl koridoru açılacak mı? sorusuna "Bu planı uygulanabilir olarak görüyoruz" cevabını verdi. Sergey Lavrov ise "Biz bu limanların açık olması konusunda söz verdik. Ukraynalılar mayınları temizlerse biz de askeri gücümüzü bu anlamda kullanmayacağız." açıklamasında bulundu.
Çavuşoğlu'nun konuşmasının satır başları şöyle;
Bugün yaptığımız görüşmelerde hem baş başa hem de Heyetler arası görüşmelerde ikili ve bölgesel konuları kapsamlı bir şekilde ele aldık. Verimli görüşmeler gerçekleştirdiğimizi söylemek isterim. Tabi bölgesel konulardaki gündemimizin başında Ukrayna geliyor. Savaşta 3,5 ayı geride bıraktık. Savaşın yol açtığı insani kayıpların ve yarattığı tahribatın giderek arttığını üzülerek görüyoruz.
Türkiye'nin savaşın başından bu yana ortaya koyduğu ilkeli tutum herkesin malumu. Savaşın müzakereler yoluyla sona erdirilmesine yönelik yoğun çaba harcadık ve harcamaya devam ediyoruz. Tarafların 29 Mart'ta İstanbul'da yaptıkları görüşmelerde anlamlı ilerleme sağlanmıştı. Ancak ardından yaşanan gelişmeler maalesef müzakereleri ikinci plana itti. Halbuki sürdürülebilir bir barışın temeli atılabilirdi. Biz halen bu tutumumuzu Türkiye olarak koruyoruz. Savaşın bir an önce müzakereler yoluyla sona erdirilmesi tüm bölgemizin ve insanlığın yararına olur. Bu konudaki düşüncelerimi açık şekilde bugün Sergey ile paylaştım.
Geçtiğimiz haftalarda müzakerelerden uzaklaşma olmuştu fakat son günlerde gerek Zelenskiy'nin yaptığı açıklamalar gerek bizim yaptığımız temaslarda tekrar müzakerelere dönme konusunda bir zeminin olabileceğini görüyoruz. Her iki taraf da bu konuda mutabık kalırsa biz de kolaylaştırıcı rol üstlenen bir ülke olarak üzerimize düşeni yapmaya hazırız.
Tabi savaşın özellikle Karadeniz'deki seyrüsefer güvenliği ve ticaretin ötesinde daha geniş bir planda yarattığı sorunları da ele aldık. Bunların içinde en öncelikli konu Ukrayna'dan ve Rusya'dan ihraç edilecek ürünlerin önündeki engellerdir. Ukrayna tahılının uluslararası piyasaya ihraç edilebilmesi için çeşitli fikirler ortaya çıktı ve en son Birleşmiş Milletler'in bir planı var. Bu konuda gemilerin denetlenmesi dahil Birleşmiş Milletler, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Türkiye arasında oluşturulabilecek bir mekanizma ve iş birliğini içeren bir plandan bahsediyoruz. Biz Türkiye olarak bu planı makul buluyoruz ve uygulanabilir bir plan olarak görüyoruz.
Her iki ülkenin hem Rusya Federasyonu'nun hem de Ukrayna'nın da bunu kabul etmesi gerekiyor. Bunun detaylarını görüşmek üzere İstanbul'da bir toplantıya ev sahipliği yapabileceğimizi BM'nin teklifi üzerine söyledik. Burada tabi Ukrayna tahıl ürünlerinin ayçiçek ve ayçiçek yağının uluslararası piyasalara ulaştırılması karşılığında Rusya’nın ihracatının önündeki engellerin kaldırılması talebini de son derece meşru buluyoruz, haklı bir talep olarak görüyoruz. Bu konuyu sadece Rusya Federasyonu'nun ihraç ettiği tahılların ve gübrenin yaptırımlara dahil edilmediğini söyleyerek geçiştirmek de doğru değil. Son zamanlardaki açıklamalarda bunu görüyoruz.
Oysa bu ürünleri taşıyacak gemilerin sigorta edilmesi, lojistik konular, limanlara ulaşabilmesi yanaşabilmesi, verilecek servisler ve ödemelerle ilgili yani bankacılıkla ilgili işlemler konusunda da gerekli adımların atılması gerektiğini düşünüyoruz. Yani dünyanın hem Ukrayna hem de Rusya Federasyonu'nun ihraç edeceği ürünlere ihtiyacı varsa bunun önünü hep birlikte açmamızda fayda var diye düşünüyoruz. Önemli olan ortak anlayışa dayanan bir mekanizmanın tesis edilmesidir.
Yine gemilerin güvenli bir şekilde seyrü seferine devam edebilmesi için alınacak tedbirlerin de bu mekanizma içinde görüşülmesinde fayda var. Teknik düzeyde hazırlıkların bir an evvel tamamlanmasını arzu ediyoruz. Bu mekanizmanın hayata geçirilmesinin faydalı olacağını düşünüyoruz. Bugün sadece Ukrayna'daki savaşı ya da biraz önce bahsettiğimiz ürünlerin ihracatı önündeki engellerin kaldırılmasını konuşmadık. Diğer bölgesel konuları da ele aldık. Suriye bunlardan bir tanesi, Libya'daki son gelişmeleri de ele aldık. Farklı görüşlerimiz olsa da yakın iş birliği içinde çalıştığımız bir ülkedir Rusya Federasyonu özellikle Astana formatıyla Suriye'de siyasi bir çözüm bulma çabamız devam ediyor. Zorluklar da ortada en son anayasa komisyonunun 8. toplantısının başarısızlıkla sonuçlanmasında da gördük ki rejim siyasi çözüme yanaşan taraf değil.
Diğer taraftan Suriye'nin kuzeyinde bize yönelik PKK/YPG'nin artan tehdidi var. Bu tehdide karşı tedbir almamız gerekiyor. Daha önce AB ve Rusya Federasyonu ile Ekim 2019'da vardığımız mutabakatlar var. Bunların da uygulanması konusunu ele aldık. Suriye'nin sınır bütünlüğü toprak bütünlüğünün korunması gerektiğini bir kere daha vurguladık burada da vurguluyoruz. Bu bölücü ajandası olan terör örgütlerine müsaade edilmemesi gerekiyor.
Diğer taraftan yine Libya'daki durumu ele aldık. Libya'da istikrarın tam olarak tesis edilmesi için herkesin katkı sağlaması gerekiyor. Biz artık geçmişte olduğu gibi ülkeler arasında da rekabetin olmasını istemiyoruz. Her zaman meşruiyetten yana olduk. Ülkenin bir an önce demokratik şeffaf bir seçime hazırlanması gerektiğini düşünüyoruz.
Diğer taraftan Kafkasya'da özellikle 3+3 formatını ve Kafkasya'da Azerbaycan-Ermenistan arasındaki normalleşmeyi, Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşmeyi ele aldık ki bu konuda Rusya Federasyonu'nun verdiği destek için kendilerine teşekkür ediyoruz. Özellikle Ermenistan ile Azerbaycan arasında kapsamlı bir barış anlaşması imzalanmasının bölgenin istikrarı bakımından önemli olduğunu düşünüyoruz.
Afganistan konusunu ele aldık. Orta Asya'da iş birliğimizi nasıl geliştirebiliriz bunları da aynı şekilde ele alma imkanımız oldu. Aynı zamanda ikili ilişkilerimizde de ticaretin önündeki engeller, lojistik konuları da ele alma imkanımız oldu. Tüm zorluklara rağmen ikili ilişkilerimizin ve ticaretin de artarak devam ettiğini bu vesileyle söylemek isterim. Enerji alanında nükleer enerji santrali Akkuyu'dan bahsediyorum ve diğer attığımız ve atacağımız adımlar var. Bunları ele aldık. Heyetlerimiz dün ve daha öncesinde görüşmeleri zaten gerçekleştirdiler. Görüşmelere devam edeceğiz. Ayrıca karşılıklı ziyaretlerle tüm bu konuları ikili konuları ve bölgesel konuları da birlikte ele almaya devam edeceğiz. Bizim en büyük arzumuz Ukrayna'da kalıcı bir barışın tesis edilmesi ve bu yönde atılacak adımlara da her türlü desteği vereceğiz.
LAVROV: TİCARET HACMİMİZ İKİYE KATLANDI
Bakan Çavuşoğlu'ndan sonra konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ise sözlerine, "Öncelikle dostlarımıza teşekkür etmek istiyorum. Çok faydalı bir görüşme oldu. Tabi ki burada iki ülkenin arasındaki ilişkiler olgunluk seviyesine ulaştı. Karşılıklı fayda var ve bu da ilişkilerimizin temelini oluşturuyor." diyerek başladı.
Lavrov konuşmasında şu ifadelere yer verdi;
"Çok daha fazla müzakere yapılacak Fikirlerimizi paylaşıyoruz. Ticaret hacmimiz ikiye katlandı. Yılın bu sürecinde 14 milyar dolara yükseldi ve ticaret konusunda büyük bir potansiyelimiz var kendi para birimlerimizi kullanarak bunu artırabiliriz. Enerji konusu da değindik bu hususta Akkuyu santralinin inşası Devam ediyor. Planlar uygulanıyor.
MİNİMUM SİVİL HASARI İLE BİTİRMEK İSTİYORUZ
Tabii ki uluslararası gündem de konuşuldu Ukrayna meselesini ele aldık burada hâlihazırda ortada olan zorlukları dile getirdim. Bir takım sorunlar var bunlar ülkemizin güvenliğine tehdit teşkil ediyor. Bir takım güvenlik endişelerimiz oldu askeri operasyonumuz hakkında bilgi verdim. Yapmaya çalıştığımız şey minimum sivil hasarı ile bu operasyonu bitirmek ve Rus vatandaşlarını korumak.
GIDA GÜVENLİĞİ KRİZİ SAVAŞTAN KAYNAKLANMIYOR
Gıda güvenliği krizi bu savaştan kaynaklanmıyor. Bu durumun bir gıda krizine yol açacağını söylemek doğru olmaz. Türk meslektaşımın çabaları hayati öneme sahip kendileri ellerinde gelenleri yapıyorlar ki gemiler limandan çıkabilsin.
Basında buradaki insanları esir tuttuğumuz söyleniyor bu doğru değil biz sürekli insani yardım koridorları açıyoruz. İsteyen herkes bu koridorları kullanarak hareket edebilir. Bir takım mayın temizleme operasyonlarımız var.
Zelenskiy bize silah verin gemilere karşı kullanabiliriz dedi bu Ukrayna'nın hedefini açıkça ortaya koymaktadır.
"UKRAYNA'NIN NİYETİ"
Eğer Ukrayna hazırsa biz de hazırız. Bu konunun detaylarını Türkiye ile de görüşüyoruz. Bu ufak bir sorun herhangi bir engel görmüyoruz. Onları engellemiyoruz.
Ukrayna her zaman bunu rahatsız edici bir mesele olarak gündeme getiriyor.
Sayın Putin kendi şahsen açıklama yaptı: Biz bu limanların açık olması konusunda söz verdik. Ukraynalılar mayınları temizlerse biz de askeri gücümüzü bu anlamda kullanmayacağız.
SURİYE, ORTA DOĞU VE FİLİSTİN MESELESİ
Suriye konulu görüşmemiz üzerinde çalışıyoruz. Bir sonraki toplantı temmuz ayında Nur Sultan'da olacak.
Aynı zamanda geçtiğimiz hafta da Cenevre’de bir toplantı yaptık anayasa komitesi ile bir araya geldik bu mesele de gündeme geldi. Güney Kafkasya’da nasıl çalışabiliriz bunu da konuştuk.
İkinci görüşme en kısa sürede gerçekleşecek ve yakında bu görüşmenin tarihini de açıklayacağız
Ortadoğu'yu da konuştuk bu çok karmaşık bir mesele elimizden gelen her şeyi, yapıyoruz. Ülkeler Filistin ve İsrail arasındaki görüşmeleri destekliyor. Ancak bazı güçler bir takın suni engeller çıkarıyor. Bu pozitif bir sonuca yol açmaz.
Sayın Çavuşoğlu Libya'da görüş ayrılıklarımızın olduğunu belirtti. Her konuyu görüştük görüş ayrılıklarımız olsa da ortak noktada buluşabiliriz çünkü birbirimize saygı duyuyoruz. Hedefimiz iş birliğini artırmak bu iki halkın faydasına olacaktır bu konuda kararlıyız.
"TÜRKİYE'NİN ENDİŞESİNİ DİKKATE ALIYORUZ"
Burada Suriye meselesi defalarca görüşüldü. 2019'da referandum imzaladık bölgenin terör tehditlinden temizlenmesi için ama buradaki tüm hedefler tabii ki uygulanmalı biz bunu ciddi bir şekilde takip ediyoruz Türk dostlarımızın endişelerini ise dikkate alıyoruz
Türk dostlarımızın, dış güçler tarafından Suriye sınırlarında oluşturulan tehditlerle ilgili hassasiyetlerini dikkate alıyoruz.
Sizin de bildiğiniz gibi benzer tehditler bizim sınırımızda da vardı. Suriye meselesi ile ilgili iş birliği yapacağız.
"KARADENİZ'DE MONTRÖ SÖZLEŞMESİNE UYMAK ZORUNDAYIZ"
Daha önce burada tahıl ürünlerinin ihracatı konusunda Rus tarafı gerekli adımları attı, üzerimize düşen her şeyi yaptık. Buğdayın çıkması için güvenliğin sağlanması için Türk dostlarımız ile çalışmaya hazırız.
Zelenskiy'nin yaptığı açıklamalar önemli bir rol oynuyor kendisi mayınların temizlenmesine karşıyı top onların sahasında şu anda.
Biz gerekli adımları atma konusunda kararlıyız ve İstanbul’da yapılması planlanan görüşme çok önemli.
Bu sorunu çözebilmek için kendi limanlarını mayınlardan temizlemeli ancak bu gerçekleştikten sonra gemiler rahatlıkla hareket edebilir.
İki lider arasındaki görüşme konusunda ise Zelenskiy bir toplantı talep ediyor ama sürekli pozisyonunu değiştiriyor.
Kendisi Rus askerlerinin çekilmesini ön koşul olarak belirtti. Sürekli pozisyonunu değiştiriyor. Bu yüzden şunu vurgulamak istiyorum top Ukrayna tarafının sahasında.
Nisandan bu yana müzakere pozisyonlarını değiştirdiler. İstanbul’da bazı sözler verdiler birtakım adımlar atmaları gerekiyordu. Nisanın ortasında bir taslak sunduk ama ne yazınki cevap alamadık.
