Muhammed Şimşek / Özel Haber - RUSYA Devlet Başkanı Putin’in “ Türkiye dünyanın gaz dağıtım merkezi olabilir” açıklamasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla iki ülke heyetleri teknik alt yapı için çalışmalara başlarken işbirliğine ilişkin bir somut açıklama da Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak’tan geldi. Rusya’nın eski Enerji Bakanı da olan Novak, “Güney Akım, yaklaşık 63 milyar metreküp kapasiteyle dört hat olarak planlanmıştı. Bu potansiyel, Karadeniz ve Türkiye üzerinden Avrupalı tüketicilere gaz ulaştırmak için kullanılabilecek kapasitedir.” dedi.
RUSYA ZARARI TELAFİ ETMEK İSTİYOR
Gazprom, Avrupa’ya gaz sevkiyatının gerçekleştirileceği Güney Akım projesine gaz tedariği sağlamak için doğal gazın çıkarıldığı Sibirya’dan Karadeniz kıyılarına kadar binlerce kilometreden oluşan iki boru hattı döşemişti. Gazprom’un yaptığı bu yatırım, Güney Akım kapasitesinin Türk Akım’a dönüşmesi ve yarı yarıya azalması sebebiyle akim kalmıştı. 2023’te Karadeniz gazının devreye girmesiyle birlikte Rusya’dan gaz ithalatı azalacak olan Türkiye, Türk Akım’dan mevcut hatlar üzerinden ihtiyacı için tedarik ettiği gazın bir kısmını da Avrupa’ya sevk edebilecek.
AB’DEN TALEP GELMESİ GEREKİYOR
Türkiye’nin gaz merkezine dönüşmesi için öncelikle başta Avrupa olmak üzere gaz talebinin oluşması gerekiyor. Avrupa Birliği ülkeleri yıllık yaklaşık 400 milyar metreküp doğalgaz tüketiyor. Avrupa Enerji Ajansı verilerine göre Avrupa’nın tükettiği gazın yaklaşık yüzde 40’ı olan 155 milyar metreküp doğalgaz ise Rusya-Ukrayna savaşı öncesine kadar Rusya tarafından karşılanıyordu.
4 MİLYAR DOLAR KAPIDA
İki hattının her birinde 15,75 milyar metreküp olmak üzere toplam 31,50 milyar metreküp gaz taşıma kapasitesine sahip bulunan TürkAkım’ın bir hattıyla Türkiye’ye gaz akışı sağlanırken, ikinci hat üzerinden Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ve Gazprom’un eşit ortaklığında kurulan TürkAkım Gaz Taşıma AŞ tarafından Avrupa’ya gaz aktarılıyor. Türkiye’nin Avrupa’ya 10,5 Milyar metreküp doğal gaz taşıdığı TANAP (TAP) projesinden 2021 yılında yaklaşık 1,5 milyar dolar taşıma geliri elde edildi. Metreküp başına 0,15 cente karşılık gelen bu gelir işletme maliyetleri çıkıldıktan sonra projenin yatırımcıları olan yüzde 51 hisseye sahip SOCAR, yüzde 30 hisseye sahip BOTAŞ yüzde 30, yüzde 12 hisseye sahip BP ve yüzde 7 hisseye sahip SOCAR Türkiye arasında paylaşıldı.
HER METREKÜP 0,15 CENT BIRAKACAK
Güney Akım için planlanan 63 milyar metreküp doğalgaz Türk Akım’a eklenecek ilave hatlarda taşındığı takdirde işletmenin yüzde 50 ortağı olan Türkiye yıllık yaklaşık 100 Milyar TL taşıma geliri elde edecek. Yapılacak muhtemel depolama merkezlerinin de ayrıca gelir getireceği öngörülüyor.
TANAP DA SIRADA
TÜRKİYE halen Azeri gazını ithal ettiği TANAP üzerinden yılda yaklaşık 6 milyar metreküp doğal gaz alıyor. TAP üzerinden ise Avrupa’ya ise 10,5 milyar metreküp gaz taşınıyor. Yıllık gaz taşıma kapasitesi yaklaşık 16 milyar metreküp olan TANAP’ın kapasitesinin ilave yatırımlarla birlikte 31 milyar metreküpe kadar çıkarılabileceği belirtiliyor. TANAP’a yapılabilecek bağlantı hatları, Doğu Akdeniz gazının Avrupa’ya taşınması için de kullanılabilecek. Bu durumda Türkiye taşıma gelirini da katlama imkanına sahip olacak.
