Diriliş Postası Muhabiri Ceyhun Aşirov/Minsk
Aslında Kovid-19 salgını nedeniyle 4 Ağustos’tan beri oy verme işlemleri başlamış durumda, 9 Agustos’ta ise seçimlerin galibi ilan edilecek.
Merkez Seçim Komisyonunun verilerine göre, 6 milyon 844 bin 932 seçmenin bulunduğu ülkede 44’ü yurt dışında olmak üzere 5 bin 767 sandıkta oy kullanılacak.
Seçimlere 27 senedir Belarus’u yöneten Aleksandr Lukaşenko’nın yansıra muhalif aday 37 yaşındaki eski öğretmen Svetlana Tikhanovskaya, eski milletvekili Anna Konnopatsaka, Belarus Sosyal Demokrat Partisinin Başkanı Sergey Çareçeni gibi adaylar katılıyor.
Seçime katılmak isteyen diğer adaylar ise çeşitli sebeplerle hapis edildi veya “hayatı tehlikem var” diyerek ülkeyi terk etmek zorunda kaldıklarını açıkladılar.
Ülkede tanınan Vladimir Nepomnyaşi, Sergey Tihanovski, Viktor Babariko gibi şahısların ve gazetecilerin adaylıkları ise kayda alınmadı.
Genel olarak muhalefet hanım Svetlana Tikhanovskaya destek veriyor. Üstelik hapiste olan diğer muhalif adaylar da hanım Svetlanayı desteklediklerini açıkladılar.
Svetlana Tikhanovskaya yaptığı bir açıklamasında, “Ben Mevcut Cumhurbaşkanı Lukeşonka’dan farklı olarak yıllarca başkanlık koltuğunda kalmayacağım, Anayasayı değiştirerek insanların doğal haklarını tanıyacağım. Özellikle düşünce özgürlüğü insan hakları, hukukun üstünlüğü şeffaflık, demokrasi gibi değerleri tekrar tesis edip başkanlıkta kalma süresini ise yasal olarak kısıtlayacağım. Bu halkımızın yıllardı beklediği değişikliktir.” demişti.
Bölge uzmanları eğer seçkiler şeffaf yapılırsa Tikhanovskaya’nın kazanacağını değerlendiriyor, ülkede yapılan anketler, muhalefetin mitinkilerine katılım oranı ve sosyal medyada estirilen rüzgâr hanım Sevetlan’nın kazanacağına işaret ediyor. Âmâ 27 senedir koltuğunu koruyan ve Devlet gücünü tekelinde tutan Lukaşenko’nun da kolay kolay koltuğu bırakmak istemeyeceği de bir gerçektir.
“Lukaşenko’nun görevi kolay bırakmayacağı” tezini savunan gözlemciler de; Şimdiye kadar onlarca gözaltı ve muhalefet liderlerine ve tanınmış şahıslara yapılan tutuklamaları gerekçe gösteriyorlar
Ülkede araştırma anketleri yok denecek kadar az ama Rusya’nın “Moskovskiy komsomolets” sitesi, bağımsız Uluslararası Cumhuriyetçiler kurumunun yaptığı araştırma anketine dayanarak, Svetlana Tihanovskaya’nın Başkan Lükeşenko’nun 3 puan önünde olduğunu açıkladı, üstelik diğer muhalif adaylarının da Svetlana’ya destek vereceğini değerlendirirsek Lukaşenko’nun şeffaf bir seçimde işi oldukça zor.
Bölge uzmanları Seçkilere hile karıştırılması durumda Ukrayna’da 2014’deki gibi “Meydan olaylarına” benzer protesto gösterilerinin başlayıp ve ülke boyu yayılabileceğini ifade ediyor.
Bazı gözlemciler ise Devlet gücünü 27 seneye yakındır elinde tutan ve devleti tam kontrol eden Lukaşenko geniş çaplı gösterilere müsaade etmeyeceğini öne sürüyor.
Her hâlükârda 27 sene sonra muhalefetin bu kadar canlanması ve yaptıkları sokak eylemlerinden sonra Belarus’da Lukaşenko’nun elinin eskisi gibi rahat olmayacağı, muhalefetin ise gittikçe güç kazanacağı bir gerçektir
RUSYA FAKTÖRÜ
Lukaşenka 27 senelik iktidarı döneminde gerek yönetim tarzı olarak gerekse de ideolojik olarak Moskova’ya hep yakın durdu. Hatta Belarus-Rusya ilişkileri için “bir millet iki devlet” benzetmesi bile yapıldı. Zamanla Rusya-Belarusya arasında “İttifak Devletleri” kurulması bile gündeme geldi. Bütün araştırmacılar Kremlin ile Lukaşenko arasında derin bir bağ ve “ideolojik” yakınlık olduğunu ifade ediyor. En sonra Lukaşenko’nun Minsk’te ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile görüşüp samimi poz vermesi ve bazı açıklamaları Moskova’yı rahatsız etse de Kremlin ile Lukeşenko arasında derin bağların olduğu gerçeğini değiştirmiyor.
Belarus’ta genel seçimlere iki hafta kala Rusya dışında silahlı faaliyetlerde bulunan ve Rus ‘özel askeri militanları’ olarak bilinen 33 Wagner savaşçısı gözaltına alındı.
Belarus devlet haber ajansı ve Başkan Lukaşenko sert açıklamalar yaparak ‘’Ülkeye 200’den fazla Wagner savaşçısı girdi ve siyasi partilerin seçim kampanyalarının son dönemlerinde ülkedeki istikrarlı yapıyı bozmak için görevlendirildi’ dedi ve Rusya’dan açıklama talep etti.
Son yaşanan bu olayda Minsik yönetimi ile Moskova arasında ‘’Derin Kiriz ve yol ayrımı’’ tezleri gündeme geldi ama muhalifler ve bağımsız araştırmacılar, Lukaşenko yönetiminin ‘’Wagner operasyonunu’’ Rusya ile aralarında konuşarak “Danışıklı dövüş” olduğunu öne sürdüler ve ülkede Rusya’dan memnun olmayan ve Batı taraftarlarının sempatisini kazanmak için kurgu olduğunu öne sürdüler.
