Çalışma ve ekonomi hayatının en önemli konularından birisi olan “Kıdem Tazminatı” yıllardır arama motorlarının en çok araştırılan konu başlıkları arasında yer almaktadır. Pek çok işveren ve işçi tarafından merak edilen “Kıdem Tazminatına” ilişkin detayları Diriliş Postası Hukuk Müşaviri Avukat Osman Talha Yıldız kaleme aldı. Peki, kıdem tazminatı nedir? Kıdem tazminatı hangi durumlarda verilir? İşte merak edilen tüm detaylar…
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Kıdem tazminatı, 1475 sayılı E. İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. maddesinde “işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeneceği” belirtilmektedir. Kıdem tazminatı; işçinin işyerine bağlılığı göz önünde tutularak, çalıştığı yıllara göre, işveren tarafında işçiye kanuni şartları varsa ödenmesi gereken, bir işten çıkış veya ayrılış tazminatıdır.
1475 sayılı E. İş Kanunu 14. Maddesi’nde, işçilerin hangi koşullarda kıdem tazminatına hak kazanabilecekleri belirtilmiştir. Bu hükme göre; “Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin: kanunda belirtilen nedenlerle veya işçinin ölümü ile sona ermesi ve işçinin en az bir yıl çalışmış olması gereklidir.”
KIDEM TAZMİNATI HANGİ DURUMLARDA VERİLİR?
İşveren Tarafından İş Sözleşmesinin Feshi:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. ve 18. Maddesine göre iş veren işçiyi çıkarması halinde, işçi kıdem tazminatına hak kazanır. İş Kanunu’nun 25. Maddesinde düzenlendiği üzere “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri dışında bildirimsiz fesih ile; zorlayıcı nedenlerle veya tutuklanma ver gözaltına alınma nedeniyle bildirimsiz fesih ile sona erdirilmesinde, işçi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.”
“Belirli süreli iş sözleşmelerinde süre, kendiliğinden sona ereceğinden, işçinin kıdem tazminatı hakkı doğmaz ancak, belirli süreli iş sözleşmesinin sürenin bitiminden önce, işveren tarafından haklı neden olmadan sona erdirilmesi hallerinde, koşulların oluşması halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.”
İşçi Tarafından İş Sözleşmesinin Feshi:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. Maddesine göre; işçinin istifa etmesi halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ancak İş Kanunu’nun 24. Maddesinde de belirtildiği üzere; iş sözleşmesinin işçi tarafından bildirimsiz fesih ile sona erdirilmesi halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir. İş sözleşmelerinin, “Muvazzaf askerlik, yaşlılık, malullük aylığı, toptan ödeme almak maksadıyla ve evlilik nedeni ile işçi tarafından sona erdirmesi halinde bildirim sürelerine uyularak iş sözleşmesinin feshi gerekir.”
Kıdem Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Kıdem tazminat hesaplaması kişinin bir işyerinde kaç sene çalıştığı ve aylık ne kadar maaş aldığı hesaplanarak belirlenir. Bir işyerinde en az 1 sene süre ile çalışan bir işçi tazminat hesaplaması sırasında çalıştığı yıl kadar ücret alabilmektedir. İşe başlama tarihinden işten ayrılma tarihine kadar olan süreçte her ay 30 gün olacak şekilde brüt ücret tutarında tazminat ödenir. Tazminat hesaplamasında damga vergisi ücreti de belirlenen tazminat tutarından kesilir. Bir işçi aylık brüt 2.500 TL maaş alıyor ve 7 yıl bir işyerinde çalışmış ise işvereni tarafından işten çıkarıldığı zaman alacağı kıdem tazminatı miktarı 2.500×7=17.500 TL olarak hesaplanır. Tazminat ücreti içinde yol, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödenekler yer almaktadır.
