Kifayet Özkul / Özel Haber
Bu medreselerden Anadolu mimarlık tarihiningünümüze kalan en önemli yapılarından biri olan Gevher Nesibe Hatun Şifahanesisade mimarisiyle dikkat çekmektedir. Yapının açık avlulubirbirine bitişik iki yapıdan oluşmaktadır. Her iki bina da tipik medrese şemasınasahiptir, biri diğerinden biraz daha enlidir. Güney cephesi üzerinde iki ayrı taç kapılarıolan yapılar birbirine kuzey yönünde bulunan dar bir geçitle bağlanmaktadır. Mimariolarak batıdaki bina şifahane, doğudaki ise tıp medresesidir. Diğer bir tabirle birisağlık, diğeri eğitim kurumudur ve bu özelliğiyle dünyanın ilk uygulamalı tıp okulu olmuştur.
EFSANEVÎ AŞKININ ÖZETİ: NESİBE SULTAN
“El çek tabip el çek benim yaramdan, Ölürüm kurtulmam ben bu veremden” bu türkü sözleri Gevher Nesibe Sultanın ordu komutanına karşı beslemiş olduğu efsanevî aşkının özetidir. Gevher Nesibe Sultan, Selçuklu hükümdarlarından II. Kılıçaslan’ın kızıdır (Resim1).
Sarayın ordu komutanına gönül vermiştir, lakin bu evliliğe abisi I. Gıyaseddin Keyhüsrev karşı çıkmaktadır ve mani olmak adına da ordu komutanını savaşa göndermiş, eğer savaşı kazanır ise kız kardeşini vereceğinin sözünü de vermiştir. Komutan savaşı kazanmış, lakin yaralı olarak dönmüştür ve daha sonra da vefat etmiştir. Bu olay üzerine Gevher Nesibe Sultan üzüntüsünden verem hastalığına yakalanmıştır. I. Gıyaseddin Keyhüsrev, kız kardeşinin durumunu öğrenmiş ve büyük bir pişmanlık içerisinde onu ölüm döşeğinde ziyaret etmiştir.
İSLÂM DÖNEMİNE AİT İLK HASTANESİ
Gevher Nesibe Sultanın, ağabeyine bulunduğu vasiyeti üzerine, 1. Gıyaseddin Keyhüsrev 1204-1206 yılları arasında şifahaneyi yaptırmıştır. Gevher Nesibe Sultanın türbesinin de yer aldığı şifahane ya da diğer adıyla darüşşifa, Anadolu’nun İslâm dönemine ait ilk hastanesidir. Akıl hastalıkları da dâhil olmak üzere her türlü hastalık için şifa üretilen bir merkez olmuştur.
Gevher Nesibe’nin ikinci kardeşi 1. İzzeddin Keykavus da ablasının vasiyetini dikkate alarak, 1210-1214 yılları arasında şifahanenin doğusuna Gıyasiye adıyla bilinen Dünyanın İlk Tıp Medresesini yaptırmıştır. Bu yapı topluluğu; Gevher Nesibe Şifahiyesi, Çifte Medrese, Kayseri Darüşşifası, Şifahatun Medresesi, Kayseri Tıbbiyesi Darüşşifa Medresesi, Kayseri Maristanı, Çifteler, Gıyasiye gibi çeşitli isimlerle de bilinmektedir.
DÜNYANIN İLK TIP FAKÜLTESİ
Gevher Nesibe Hatun Tıp Sitesi de denilen bu külliye, tıp eğitimi bakımından dünyadaki ilk ciddi tıp kuruluşudur ve buna ilaveten Dünyanın İlk Tıp Fakültesi olarak kabul edilmektedir. Selçuklular Döneminde Anadolu’da başka şifahaneler yapılmış olsa da, Gevher Nesibe Hatun Darüşşifasının bir kadının vasiyeti üzerine yaptırılmış olması ve diğer yapılardan daha büyük olması açısından farklılık göstermektedir. İki bölüm halinde planlanarak inşa edilmiş olan Gevher Nesibe Hatun Şifahanesi ve Gıyasiye Medresesi, Tıp eğitiminin ve uygulamasının bir arada yapıldığı, eğitim ve araştırma hastanesi olarak düşünülmüştür. Şifahane ve Medresebölümleri arasında boşluklar bulunmamaktadır. Her iki yapı koridorla birbirine bağlanmıştır. Birkaç kez restorasyon geçiren yapı, 2012 yılında kullanımının Büyükşehir Belediyesine devredilmesiyle birlikte günümüzde Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmet vermektedir.
