.jpg)
Kıdem tazminatı alma koşulları 2021 yılında herhangi bir değişikliğe uğramamıştır. İlk olarak kıden tazminatından söz etmek gerekirse, bu tazminatlar bir işçinin belli süre boyunca çalıştığı iş yerinden ayrılırken aldığı toplu meblağdır. Emekliye ayrılma ya da işten çıkarılma durumları, kıdem tazminatı almayı hak haline getirir. Fakat bunun için kıdem tazminatı şartları olarak bilinen birkaç şart sağlanmalıdır.
Bu şartlar, önem sırasına göre şunlardır:
- 4857 Sayılı İş Kanunu kapsamındaki bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
- En az 1 (bir) yıl süre boyunca ilgili işyerinde sigortalı olarak çalışmış olmak
- Süre kotası belirlenmemiş bir iş sözleşmesine sahip olmak
Görüldüğü gibi 4857 Sayılı İş Kanunu kıdem tazminatı için bir temel oluşturur.
Hangi Hallerde Kıdem Tazminatı Alınabilir?
Kıdem tazminatı alma şartları, iş sözleşmesinin fesih durumuyla yakından ilişkilidir. Bu tazminatı almaya hak kazanan kişiler, iş sözleşmeleri haksız sebep ya da sebeplerle feshedilenlerdir. Ayrıca iş sözleşmesini, haklı sebeplere dayanarak kendisi feshetmiş olan işçiler de kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Bununla birlikte, mesleğini yaparken vefat eden işçilerin birinci derece yakınları bu tazminatı talep edebilir.
Kimler Kıdem Tazminatı Alamaz?
Bu tazminat bedelini talep etmek her çalışanın hakkı değildir. Kıdem tazminatı alamayan işçiler, 4857 Sayılı İş Kanunu tarafından “işçi” statüsünde sayılmayan vatandaşlardan oluşur. Söz konusu statüye sahip olmayanlar ise şöyledir:
- Sporcular
- Çıraklar
- Ev asistanları (hizmetçi ve benzeri)
- Deniz taşımacılığı ya da hava taşımacılığı sektörlerine çalışanlar
- Aile üyelerinin evlerinde herhangi bir şekilde çalışanlar
- El sanatı icra edenler
- İşçi sayısı 50’yi bulmayan tarım – ormancılık tesislerinde çalışanlar
Kendi İsteği ile İşten Ayrılanlar Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?
İşten çıkanlar kıdem tazminatı alabilen gruba dahil değildir. Kendi isteği ile işini terk edenler, eğer ki haklı bir sebep olmadan bunu yapmış ise tazminat almaları söz konusu değildir. Fakat İş Mevzuatı kapsamında “haklı” sayılabilecek sebeplerle işini terk eden her işçi kıdem tazminatı alabilir. Örneğin yapılan herhangi bir işin işçi sağlığı açısından tehlikeli hale gelmesi durumunda, işçinin yapacağı fesih haklı olacaktır. Bu gibi durumlar, istifa ederek kıdem tazminatı alınabilen durumlardır. Fakat kıdem tazminatı şartları genel olarak, haksız sebeplerle işten çıkarılmış vatandaşlara hitap eder.
İşçi Hangi Durumlarda Kıdem Tazminatı Alamaz?
İşçinin kıdem tazminatı alamadığı durumlar, sözleşme feshi konusunda işverenin haklı olduğu durumlardır. Örneğin işini aksattığı için sözleşmesi feshedilen bir işçinin tazminat alması mümkün değildir. Bununla birlikte kıdem tazminatı davasının belli bir süre içinde açılması şarttır. Belirlenmiş olan söz konusu süre 5 yıldır. Yani kıdem tazminatı alma hakkına sahip olan bir işçi, 5 yıl geçmeden ilgili davayı başlatmazsa bu hakkını kaybeder. Kıdem tazminatına hak kazanma durumları, işçinin mağduriyet yaşadığı durumlar olarak tanımlanabilir. Bundan dolayı, hakkını aramayan ve bu konuda davacı olmayan işçiler tazminat hakkından men edilirler.
“Tazminatımı Alamadım Nereye Başvurabilirim?”
Kıdem tazminatını alınamazsa bu durumu ALO 170 hattına ihbar etmek mümkündür. Bunun yanı sıra Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü’nün şikayet masalarına da durum bildirilebilir. Kıdem tazminatı şartları mevcut olmasına rağmen işçi bu hakkından mahrum tutuluyor ise ilgili kurum bu konu ile ilgilenecektir. Fakat bu gibi durumlar daha çok işçinin dava takipçiliği ile alakalıdır. “Kıdem tazminatımı alamıyorum” diyenler, mahkeme yoluyla bu haklarını elde etmeye çalışmalıdır. Söz konusu dava ise iş mahkemelerine başvurularak açılabilir. Fakat bu konuda 5 yıllık süre sınırını aşmamak çık önemlidir.
