İbrahim Seçkin Talaş / Özel Haber
Kripto para borsası Thodex'in kurucusu Fatih Faruk Özer, 2 milyar dolarlık vurgun yaparak Arnavutluk’a kaçtı. Özer hakkında Interpol üzerinden kırmızı bülten çıkartılırken, vurguna yönelik soruşturmada 62 kişi gözaltına alındı.
Kripto paradaki tehditleri Diriliş Postası’na değerlendiren Bilişim Uzmanı Adem Büyüközer, merkezi otorite yoksunluğuna dikkat çekti.
Kripto para borsası Thodex'in kurucusu Fatih Faruk Özer'in 2 milyar dolarlık vurgun ile yurt dışına kaçması sonrası şirket ve sahibi hakkında soruşturma başlatıldı. Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı'nca re’sen başlatılan soruşturma kapsamında şirket çalışanlarının ifadesi alınmış ve şirketin Kadıköy’deki merkezinde arama yapılmıştı. Thodex tarafından mağdur edilen 391 bin kişi olduğu iddia ediliyor.
Türkiye gündemine oturan bu olay akıllarda kripto parayla ilgili birçok soru bıraktı. Kripto meselesinin merak edilen tüm yönlerinin Bilişim Uzmanı Adem Büyüközer, Diriliş Postası’na değerlendirdi.
“Şifreli sanal para birimi”
Bilişim Uzmanı Adem Büyüközer, dijital ortamda şifrelenmiş sanal para birimi olarak adlandırılan kripto paranın değeri olan bir ürünün alım ve satım işlemi sırasında dijital ortamda şifrelenerek üretilen bir şifrenin alıcıdan satıcıya aktarılması işlemi olduğunu söyledi.
Büyüközer, “Aslında gerçek bankalar üzerinden yapılan havale/EFT işlemleri de sanaldır. Bu işlemler sonucunda bankalarda hesaplar güncellenir. Kripto paralarda aynı mantıkla çalışmaktadır. Aralarındaki en büyük fark, kripto paraların bir otoriteye bağlı olmamasıdır.” dedi.
Kırmızı bülten çıkarıldı
İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı, 2 milyarlık vurgun sonrası Arnavutluk’a kaçan Thodex’in kurucusu Faruk Fatih Özer hakkında Emniyet Genel Müdürlüğü’ne kırmızı bülten talebi iletti. Interpol nezdinde işlemler derhal başlatıldı ve Özer hakkında kırmızı bülten çıkarıldı. Özer’in ivedilikle yakalanması için İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Arnavutluk İçişleri Bakanı Bledar Cuci ile telefonda görüştü. Ayrıca Soylu, Özer’in Türkiye bankalarındaki 31 milyon lirasına el konulduğunu açıkladı.
-Kripto para ne anlama geliyor?
Bunu açıklamadan önce kriptoloji biliminin ne olduğunu anlamamız gerekiyor. Kriptoloji, bir şifreleme bilimidir. Elimizde bulunan bir verinin belirli algoritmalar kullanarak şifrelenmesidir. Bu algoritmalar kullanılarak veri şifrelenir, karşı tarafa gönderilir, karşı tarafta şifreyi çözecek anahtar varsa şifre çözülür, alıcı veriye ulaşır. Kripto paraların en önemli özelliği, şifrelemenin oluşturulması ve çözülmesi mantığıyla karşılıklı transfer yapılmasıdır. Bunun yanında merkezi bir otoritenin olmaması yine özellikleri arasında yer almaktadır.
“DİJİTAL CÜZDANDA SAKLANIYOR”
-Dijital cüzdanlarda saklandığı söyleniyor, nedir bu dijital cüzdan?
Parasının dijital ortamda yönetmek isteyen kişilerin işlem yapmasına izin veren elektronik cihaz veya yazılımlara verilen isimdir dijital cüzdan. Örnek vermek gerekirse, internet ortamında alışveriş yapan bir kişi, telefonunda sakladığı kredi kartı veya banka kartı bilgilerini tek tıkla satın almasını sağlayan cep telefonu bir dijital cüzdandır. Kripto paralar da dijital cüzdanlar kullanmaktadır. Kripto paralarınızın şifrelenmesi için kullanılan özel ya da genel (private ya da public) anahtarları güvenilir bir şekilde depolayan, kripto paranız ile alışveriş yaparken ilgili platform ile iletişime geçen her türlü bilgisayar, akıllı telefon veya donanımlara da dijital cüzdan denir.
62 kişi gözaltında
Emniyet Müdürlüğü ekipleri kripto para borsası Thodex soruşturması kapsamında belirlenen adreslere operasyon düzenledi. İstanbul merkezli 8 ilde 78 kişinin yakalanması için düzenlenen operasyonda 62 kişi gözaltına alındı. Firari 16 zanlının da yakalanması için çalışmalar sürüyor.
“Vergilendirme yapmak çok güç”
-Kripto paranın hangi yönü devletleri endişelendiriyor?
Kripto paranın takibi güç olduğundan vergilendirme yapılması çok güçtür. G-20 ülkelerinin neredeyse tamamının hem fikir olduğu konu; kripto paraların kara para aklama ve terörizm finansmanı gibi suçlarda yaygın kullanımının olabileceğidir. Kripto paraların atası olarak kabul edilen Bitcoin için harcanan elektrik enerjisi Türkiye’nin elektrik ihtiyacının yüzde 40’ı kadar olmaktadır. İngiltere’nin Cambridge Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, Bitcoin kripto para üreticileri bir ülke olsalar, enerji tüketiminde dünyanın 30’üncü ülkesi olurlardı. Son verilere göre, Bitcoin üreticilerinin yıllık tükettiği elektrik 121.05 teravatsaat’tir.
-Kripto para zaman içinde kabul görecek mi?
Bunu söylemek şu an için çok güç. Sonuçta muhatap olunan şey sanal, yani soyut bir unsur. Merkezi bir otorite olmadığından dolayı balon gibi şişerek patlayabilir, kripto para borsalarını oluşturan ülkeler otorite olup geleceğin para birimi olmasına imkânda sağlayabilirler. Tedavüldeki paralar ile benzeşen yönü; bir değerinin olması, ayıran en önemli yönü ise sanal olmasıdır. Yani 5 duyu organımızla ayırt edemediğimiz bir paradır.
***
Kayıt dışı para trafiği’
Sermayelerinin takip edilmesi gerektiğini söyleyen Milli Bilişim Grubu Başkanı Mustafa Atilla Işık ise, “Devletin kripto parayla ilgili adım atması gerekiyor. Bu firmalar vatandaştan kontrolsüz bir şekilde para topluyor ama herhangi bir yasal altyapı yok. Kayıt dışı bir para trafiği var.” ifadelerini kullandı. Acil şekilde kontrol mekanizması oluşturulması gerektiğini vurgulayan Işık, “Devletler için tehlikeli yanları var. Türkiye'deki çıkan para ABD’ye herhangi bir kontrol olmadan gönderilebiliyor. Türkiye'den 1 milyar dolar çıkarsanız kimsenin haberi olmuyor. Ortada ciddi bir güvenlik açığı var. Yatırılan paraların nerede tutulduğu da bilinmiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
“KÖTÜ NİYETLİ KULLANIMA AÇIK”
Kripto paranın kötü niyetli kullanıma açık olduğunu ifade eden Işık, “Kripto para kara para aklayan insanların işine yarıyor. Parayı yatırıyorlar direkt yurtdışına çıkarılıyor. Türkiye'den valizlerle paralarla yurtdışına direkt çıkamazsınız. Ama bu şekilde kolayca çıkarılabiliyor.” diye konuştu.
ABD'li araştırma kurumu Chainanalysis'e göre Türkiye'de kripto paraların işlem, yani alım-satım hacmi şubat başı ile 24 Mart arasında 218 milyar lira (26 milyar dolar) oldu. Bu tutar bir yıl önce 7 milyar liranın sadece biraz üzerindeydi.
-2 milyar dolarlık kripto vurgun
