Sümeyye Aksu / Özel Haber - Üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye rüzgâr, petrol ve doğalgaz gibi denizlerden de elde edilebilen enerji kaynakları açısından potansiyele sahip olan bir ülke. Bu potansiyelin ortaya çıkarılması içinse deniz tabanındaki enerji kaynaklarının tespit edilmesine ve çıkarılmasına imkân veren teknolojilere sahip olmak hayli önemli. Türkiye’de Fatih, Yavuz ve Kanuni isimli üç derin deniz sondaj gemisi petrol ve doğalgaz araştırmalarında kullanılıyor. Türkiye’nin sahip olduğu enerji piyasasındaki bu zamana kadar gerçekleştirdiği çalışmalarını Diriliş Postası olarak derledik.
BARBAROS HAYRETTİN PAŞA GEMİSİ
Barbaros Hayreddin Paşa gemisi, doğalgaz ve petrol arama çalışmalarında kullanılıyor. Denizin 8 kilometre altındaki jeolojik yapıları inceleyebiliyor, iki ve üç boyutlu sismik veri toplayabiliyor. Brüt 4 bin 711 ton ağırlığındaki gemi, yön ve pozisyon tayinini uydu haberleşmesiyle otomatik olarak yapabiliyor. Uzunluğu 84, genişliği 21,6 metre olan gemide bir helikopter pisti bulunuyor. Buzullarda çalışma özelliğine de sahip gemi, dizel itici gücüyle çalışıyor. Barbaros Hayreddin Paşa, sismik ses kaynağı, yüksek özellikli katalitik çeviricileri, çift gövdesi ve su temizleme sistemleriyle en çevreci gemilerden biri olarak nitelendiriliyor.
EŞ ZAMANLI OPERASYON İMKANI
Adını Yavuz Sultan Selim’den alan Yavuz sondaj gemisi Ekim 2018’de Türkiye’nin derin deniz sondaj gemileri arasına katıldı. 6. nesil ultra derin deniz sondaj gemisi. Yaklaşık 230 metre uzunluğa ve 36 metre genişliğe sahip, Sondaj kulesinin yüksekliği deniz seviyesinden yaklaşık 103 metre. Yani Galata Kulesi’nden yaklaşık 36 metre daha uzun. 12 bin 200 metre derinliğe kadar çok yüksek basınç altında dahi sondaj yapabiliyor. Dinamik Pozisyonlama sistemiyle 6 metreye ulaşan dalgalarda dahi sondaja devam edebiliyor. Yavuz çift kuleli tasarımla hem asıl hem yardımcı işlerin yapılabildiği eş zamanlı operasyona imkan sağlıyor.
AKDENİZ’DE ÇALIŞMALARI SÜRÜYOR
Daha önce Doğu Akdeniz’deki Güzelyurt-1 araştırma alanında çalışmalar yapan Yavuz sondaj gemisi şu an Doğu Akdeniz’de bulunan Lefkoşa-1 alanında çalışmalarına devam ediyor.
TÜRKİYE’NİN HAKİMİYETİNİ GÜÇLENDİRECEK
25 milyon konteyner elleçleme kapasitesine sahip Filyos Limanı'nın, Türkiye'nin mavi vatandaki hakimiyetini güçlendireceği ve ülke ticaretinin "kuzeye açılan geçidi" görevini üstleneceği öngörülüyor. Yüksek kapasitesiyle Türkiye ticaretinin kuzey kapısı olması bekleniyor. Osmanlı Padişahı Sultan 2. Abdülhamit'in 150 yıllık hayali gerçek oldu. Filyos Limanı faaliyetlerine başladı.
KARADENİZ TİCARETİNDE KİLİT
Zonguldak'ın Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesindeki liman, coğrafi avantajıyla Karadeniz ticaretinde kilit bir durak ve bölge ekonomisine büyük katkı sağlama görevine başladı. Bucak, 8,3 kilometre uzunluğunda kıyı şeridine sahip Novorossiysk Limanı'nın, su derinliklerinin 8-15,6 metre arasında değişiklik gösteren 89 rıhtımında, yılda yaklaşık 142 milyon ton toplam yük içerisinde 900 bin TEU konteyner elleçleniyor. Köstence Limanı'nın da 10'unun kuru yük, 4'ünün sıvı yük, 2'sinin araç, 8'inin ağır ve büyük yük konusunda uzmanlaşmış toplam 24 rıhtıma sahip. Su derinliği 7-19 metre arasında değişen rıhtımlarda, yılda yaklaşık 67 milyon ton toplam yük içerisinde 700 bin TEU konteyner elleçlendiği bilgisi var.
TALEBİ KARŞILAMADA ÖNEMLİ ROL
Norveç merkezli bağımsız enerji araştırma kuruluşu Rystad Energy Upstream Araştırma ve Analist Birimi Başkan Yardımcısı Palzor Shenga Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının geçen yılki gaz keşfini " oyun değiştirici" olarak nitelendirdi. Türkiye'nin derin denizlerdeki gaz keşifl erinin artan talebi karşılamada önemli rol oynayacağını vurguladı.
TÜRKİYE’NİN 12 YILLIK İHTİYACINI KARŞILAYACAK
Keşfedilen yeni rezerv Türkiye’nin 3 yıllık doğalgaz talebine karşılık geliyor. Uzmanlar bu rezervin ekonomik büyüklüğünün 45 milyar dolara yaklaşabileceğini belirtiyor. 540 milyar metreküplük rezerv ise Türkiye’nin 12 yıllık ihtiyacını karşılayacak. Geçen yıl 48,2 milyar metreküp gaz tüketen Türkiye’nin son dönemde yoğunlaştırdığı sismik arama faaliyetleri ve keşfettiği gaz sahalarıyla gelecek yıllarda dünyada üretim anlamında da üst sıralarda yer alabileceğine işaret ediyor
TÜRKİYE TARİHİNDEKİ EN BÜYÜK DOĞALGAZ KEŞFİ
Türkiye tarihindeki doğalgaz keşfi bölgedeki keşifl erin habercisi olurken, bu miktarın yeni sondajlarla artması bekleniyor. Türkiye’nin yerli üretimi artırarak ithalat bağımlılığının azaltılmasının uzun vadeli gaz kontratlarında yeniden şekillenmesinde kritik rol oynacağı belirtiliyor. Türkiye’nin Karadeniz açıklarında keşfettiği doğalgaz, bölgede ekonomiyi hareketlendirecek. Filyos Limanı’ndan karaya ulaştırılırken 2 bin kişiye de istihdam sağlayacak. Türkiye’nin Karadeniz açıklarında keşfettiği doğalgaz Filyos Limanı’ndan karaya ulaştırılacak. Karadeniz’deki doğalgaz, istihdamı artırırken, liman bölgesinde binlerce kişiye de iş imkanı doğacak.
KANUNİ SONDAJ GEMİSİ
Doğu Akdeniz’de hidrokarbon arama ve sondaj faaliyetlerinin daha güçlü bir şekilde sürdürülmesi için üçüncü sondaj gemisinin 31 Ocak’ta teslim alınarak TPAO envanterine kaydedildi. “Kanuni” adı verilen geminin seyir için gereken bakım, tedarik ve test işlemlerinin Birleşik Krallık’ta tamamlandıktan sonra Türkiye’ye doğru yola çıktı. 13 Mart 2020 günü Doğu Akdeniz’deki kara sularımıza giriş yapan gemimiz Taşucu Mersin açıklarındaki demir sahasına ulaştı. Kanuni yeni ultra derin deniz sondajlarına en kısa zamanda başlayacak.
YERLİ BAŞARI ORUÇ REİS GEMİSİ
Türkiye’nin ilk yerli ve milli sismik araştırma gemisi MTA Oruç Reis'in inşasına 2012'de tamamen yerli imkanlarla başlandı. 23 Haziran 2017'de geçici kabulü yapılan gemi, 2017 yılı Ağustos ayı içinde operasyon test, eğitim ve tecrübe faaliyetlerine başladı. Oruç Reis 86 metre uzunluğunda genişliği 22 metre. Gemi modern sevk ve manevra sistemleriyle birlikte, jeofizik, 2 ve 3 boyutlu haritalama, derin sismik, manyetik sistemler, ayrıntılı görüntüleme ve haritalama sistemleri, uzaktan kumandalı su altı aracının yanı sıra, su kolonu ve deniz tabanından jeolojik örnekleme yapabilecek ekipman ile donatılmış durumda. Oruç Reis, petrol ve doğalgaz araştırmalarının yanı sıra kara alanlarımızın deniz altındaki devamlılıklarının izlenmesi bağlamında kıta sahanlığı gibi stratejik öneme sahip bilimsel araştırmalar da etkin şekilde görev yapabiliyor. Ayrıca, gemi ile deniz tabanından itibaren 15 bin metre derinlikteki jeolojik yapılar görüntülenebiliyor, modern uzaktan kumandalı su altı aracı (ROV) ile bin 500 metre su derinliğindeki deniz tabanı ayrıntılı olarak izlenebiliyor.
DÜNYADA ÜRETİLEN İLK 5 GEMİDEN BİRİ
Adını Fatih Sultan Mehmet’ten alan Fatih sondaj gemisi Türkiye’nin ilk yerli Sondaj Gemisi olma özelliğine sahip. 2011 yılında Güney Kore’de inşa edilen ve 2017 yılında Türkiye’nin sondaj gemileri arasına katılan Fatih sondaj 6. nesil denilen üst düzey bir teknolojiye sahip. Fatih, 229 metre uzunluğunda, 36 metre genişliğinde ve 51 bin 283 groston ağırlığa sahip. 12 bin 200 metre derinlikte çok yüksek basınç altında deniz sondajı yapabilme becerisine sahip ve aktif konumlanma teknolojisiyle donatıldı.
405 MİLYAR METREKÜPLÜK KAYNAK
Çift kuleli tasarımı sayesinde es zamanlı 2 sondaj operasyonunu daha hızlı ekonomik sürdürebilmekte, deniz tabanını gözetleyebilen ve gerektiğinde hidrotermik operasyonlar yapabilen uzaktan kumanda edilebilir iki su altı robotik denizaltı aracı bünyesinde bulunduruyor. İlk sondaj aramasını Alanya-1 derin deniz kuyusunda, ikinci sondaj aramasını ise Doğu Akdeniz’de yer alan Finike-1 alanında gerçekleştiren Fatih sondaj gemisi, 20 Temmuz 2020 tarihinden bu yana sondaj aramalarını Zonguldak’ın yaklaşık 170 km açıklarındaki Tuna-1 araştırma kuyusunda yapıyor. Fatih sondaj gemisi 2020 yılında 405 milyar m3’lük bir doğal gaz kaynağı tespit ederek büyük bir başarıya imza attı.
TÜRKALİ-3 DEVREDE
Fatih gemisi öncelikle Türkali-1 tespit kuyusunda, daha sonra da Türkali-2 tespit kuyusunda sondajlarını gerçekleştirdi. Fatih sondaj gemisi bu iki kuyunun ardından yeni keşifl er için Kuzey Sakarya Gaz Sahası’ndaki Amasra-1 kuyusunda sondajını tamamladı ve şu anda üçüncü tespit kuyusu olan Türkali-3’te çalışmalarını sürdürüyor.
