Gökhan Yılmaz / Özel Haber
ABD ve İsrail’e yaranma yarışında birbirleriyle müttefik pozu veren Birleşik Arap Emirlikleri ( BAE) Veliaht Prensi MbZ ile Suudi Veliaht Prensi MbS arasındaki kavga saklanamaz boyuta geldi. “Arap Baharı ve İhvan” tehdidine karşı koltuklarını koruma refleksiyle hareket eden iki ülke son dönemde gözle görülür bir yol ayrımına girdi.
MBS TEMKİNLİ DAVRANMAYA BAŞLADI
BAE Veliaht Prensi MbZ, rakip olarak gördüğü Suudi Veliaht Prensi MbS’ye nazaran daha agresif bir politika yürütüyor. Türkiye’ye karşı yürütülen operasyonların merkez üssü haline gelen BAE, Libya’da, Mısır’da, Doğu Akdeniz’de, Suriye’de, Türkiye karşıtı oluşumların içinde yer alıyor. Suudi Veliahdı MbS’nin, özellikle Mısır üzerinden Filistin ve Libya’yı kaosa sürüklemeye çalışan BAE’ye göre biraz da temkinli davranmaya başlaması dikkat çekiyor.
HAMAS TAVRI YOL AYRIMI MI?
2018’de ABD’nin New York şehrinde Yahudi STK’ları ile kapalı kapılar ardında yapılan toplantıda, “Filistinliler çenelerini kapatıp masaya oturmalı ya da şikayet etmeyi kesmeli” diye konuşan Suudi Veliaht Prensi MbS’nin Filistin konusunda “belirgin” bir tavır değişikliğine gittiği belirtiliyor. Zira Hamas Siyosi Büro Eski Başkanı Halid Meşal’in Al Arabiya televizyonuna çıkması da bu politika değişikliğini yansıması olarak değerlendiriliyor. BAE Dışişleri Bakanı AbZ’nin Hamas ve İhvan’ın terör örgütü kabul edilmesi için çağrı yaptığı düşünüldüğünde Meşal’in Suudi kanalında yayına katılması bu yol ayrımının en önemli göstergelerinden biri olarak değerlendiriliyor.
UÇUŞLAR ASKIDA
Suudi Arabistan makamları, geçen hafta sonu, Suudilerin Etiyopya, BAE ve Vietnam’a gidiş gelişlerine “izin” şartı getirdi. Kovid-19 sebebiyle alındığı belirtilse de BAE, Vietnam ve Etiyopya ile aynı kategoriye alındığı için tepki gösterdi. Dubai’ye gelen turistlerin neredeyse yarısının Suudilerden olduğu düşünüldüğünde söz konusu kararın BAE’yi oldukça etkileyeceği düşünülüyor. İki Prens arasındaki gerilim Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) zirvesi öncesinde ayyuka çıktı. Suudilerin hafta petrol arz kesintilerinin sekiz ay daha uzatılması teklifine BAE karşı çıkınca OPEC Dışişleri Bakanları Toplantısı iptal edildi.
BİDEN ETKİSİ
MbS’nin Haziran 2017’de veliaht ilan edilmesiyle başlayan çekişme daha önce de gündeme gelmişti. BAE veliahdı MbZ ve Suudi veliahdı MbS’nin birbirlerini rakip olarak gördüğü, Arap dünyası liderliği için yarış halinde olduğu belirtiliyordu. Reformist tavrıyla Batı’ya şirin görünmeye çalışan MbS’nin “Modernite” boyası muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’da öldürülmesiyle döküldü. Türkiye’nin ortaya koyduğu deliller, MbS’nin cinayetin azmettiricisi olduğunu gözler önüne serince imajı bozulan MbS, Türkiye karşıtı blokun içinde yer aldı. Dönemin ABD Başkanı Donald Trump’ın milyarlarca dolarlık silah alımı şartıyla görmezden geldiği Kaşıkçı cinayeti, Joe Biden döneminde MbS’yi politika değişikliğine itti.
BİRLİKTELİĞE MECBURLAR!
Mecburiyetlerin bir araya getirdiği iki rakip MbS ve MbZ arasındaki çekişme ABD’nin koyacağı tavra göre değişim gösterecek. Körfez’deki çatışma ABD’nin işine gelirse, Suud-BAE krizi derinleşebilir aksi durumda hiçbir analist ve uzman iki ülke arasındaki krizin daha da derinleşeceğine ihtimal vermiyor. Suudilerin özellikle Hamas’ı meşrulaştıran bir tavra yönelmesine izin çıkmayacağı görüşü hakim. İsrail’in BAE’nin ardından normalleşme anlaşması imzalamak istediği Suudileri kaybetmek istemeyecektir. Bunun dışında her an patlamaya hazır olan Arap sokağı da iktidar korkusu yaşayan iki prensin yeniden bir araya gelmesini sağlayabilir.
