Tunus  Cumhurbaşkanı Kays Said, Pazar gecesi, meclisi feshettiğini, milletvekili dokunulmazlıklarını kaldırdığını ve Başbakan Hişam el-Meşişi’yi görevden aldığını duyurdu. Yaşananlar “ Darbe girişimi” olarak nitelendirilirken, başta Meclis Başkanı Raşid Gannuşi ve eski Cumhurbaşkanı Munsif el-Merzuki, 15 Temmuz FETÖ darbe girişimini durduran Türk halkını örnek göstererek halkı direnişe çağırdı.

HALK SESSİZ

Fakat 2010 yılında Eş-Şa’b Yurid İskate’n Nizam (Halk rejimin düşmesini istiyor) sloganları ile Zeynel Abidin bin Ali diktasına başkaldıran Tunusluların darbeye karşı sessizliği dikkat çekiyor. Devrimin ardından yapılan seçimlere kayıtsız kalan halkın, ülkede yaşanan ekonomik ve siyasi krizlerin etkisinde kaldığı düşünülüyor.

MECLİSTEKİ PARTİLER DİRENİYOR

Halkın, direniş çağrılarına cevap vermemesine rağmen, Tunus Meclisi’ndeki partileirn birçoğu Cumhurbaşkanı Said’in açıklamalarını “Darbe” olarak değerlendirdi. 217 sandalyeli meclis aritmetiğinde farklı görüşlere sahip olsalar da darbeye karşı birleşen, Nahda Hareketi, Tunus’un Kalbi, Demokratik Akım Partisi ve Onur Koalisyonu’nun yanı sıra, Tunus İşçi Partisi, Tunus Cumhuriyet Partisi Cumhurbaşkanı Said’in anayasayı ihlal ettiği görüşünde birleşti.

“MECLİS GÖREVİNİN BAŞINDA”

Nahda Hareketi, yaptığı yazılı açıklamada olayı “devrime ve anayasaya karşı bir darbe” olarak nitelendirdi. Hareketin lideri Raşid el-Gannuşi ise yaptığı basın açıklamasında Nahda ve destekçilerinin devrimi savunacağını belirtirken, “Demokratik olarak seçilmiş parlamento, hükümet ve diğerleri halen görevinin başında” ifadelerini kullandı.

MEŞİŞİ’YE ÇAĞRI: MAKAMI BIRAKMA

Hükümeti destekleyen koalisyonun ortaklarından Tunus’un Kalbi Partisi, Cumhurbaşkanı Said’in açıklamalarının, anayasanın 80’inci maddesindeki hükümlerin, sivil devletin temel maddelerinin ciddi bir ihlali olduğunu belirterek, bu durumu tek adam yönetimine bir dönüş olarak nitelendirdi. Açıklamada, mecliste ivedilikle bir oturum düzenlenmesinin yanı sıra Başbakan Hişam Meşişi’ye meşru görevini üstlenmesi, hükümet başkanlığı makamında boşluğa yer bırakmaması çağrısında bulunuldu. Tunus Başbakanı Hişam el-Meşişi ise Cumhurbaşkanı Said’in yeni bir başbakan ataması halinde halkın güvenliğini ve hakkını gözettiği için görevini devredeceğini duyurarak teslim bayrağını çektiğin ilan etti.

“80. MADDEYİ YANLIŞ YORUMLADI”

Demokratik Akım Partisi’nin politbürosu, Said’in darbe açıklamasının arından olağanüstü bir toplantı düzenledi. Toplantının ardından yapılan yazılı açıklamada, partinin Cumhurbaşkanı’nın anayasanın 80. maddesini yorumlama şekline katılmadığı; bundan kaynaklanan, anayasa dışındaki kararları ve uygulamaları da kabul etmediği kaydedildi.

KAYS’A DESTEK AZ!

Cumhurbaşkanı Kays’ın darbe olarak değerlendirilen açıklamasına desteğin az olması ise dikkat çekiyor. Uluslararası medya halkın kutlamalar yaptığını gösteren görüntüleri servis etse de sokağa çıkan kesimin Tunus Meclisi’ndeki temsil oranı dikkat çekiyor. Parlamentoda 15 milletvekili bulunan Halk Hareketi Partisi, yaptığı yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Said’in aldığı kararların anayasaya uygun olduğunu savundu. Düzenlediği sokak hareketleri ile darbe yolunu açan ve mecliste 16 sandalye ile temsil edilen Özgür Anayasa Partisi lideri Abir Musa ise darbeden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Musa, konuşmasında köklü değişim çağrısında bulunarak, “Tunus’u yıkım sisteminden kurtarmak için halkın yanındayız” ifadelerini kullanarak Nahda Hareketini hedefe koydu.

TARTIŞMALI MADDE!

Öte yandan Kays Said’in darbe açıklamasının temelini oluşturan 80. Madde ise tartışma konusu oldu. Tunuslu siyasiler ve hukukçular Said’in anayasayı yanlış yorumladığını dile getirdi. Anayasayı yanlış yorumladığı iddialarını değerlendiren Said ise kendini “Hukuk okudum, okuttum” sözleriyle kendini savundu. Said, tartışmalı 80. Madde’de yer alan “Cumhurbaşkanı Başbakan ve Meclis Başkanına danışır” şartını yerine getirdiğini de öne sürdü.

ATIFTA BULUNDUĞU MADDEYİ İHLAL ETTİ

Tartışmalı 80. Madde, “yakın tehdit” olgusuna ilişkin, Cumhurbaşkanının, ülkenin bağımsızlığını, birliğini, güvenliğini tehlikeye atabilecek bir yakın tehdit karşısında olağanüstü önlemlere başvurabileceğini söylüyor. Ancak aynı madde, cumhurbaşkanının bu kararları meclis başkanına ve başbakana danışarak alabileceğini söylüyor. Maddedeki bir diğer hüküm, otuz gün sürmesi öngörülen bu olağanüstü önlemler sürecinde Meclis’in kesintisiz olarak çalışacağı ve kesinlikle feshedilemeyeceği. Kays ise tam tersine Meclis’in faaliyetlerini otuz günlüğüne askıya alarak açık bir şekilde atıfta bulunduğu maddeye aykırı hareket ediyor. Yine 80. madde, en kısa sürede normale dönmeye çalışılacağını ve 30 gün sonunda tehlikenin geçip geçmediğine Anayasa Mahkemesi’nin karar vereceğini söylüyor. Tunus’ta ise bir anayasa mahkemesi yok. Meclis’ten bu mahkemenin kurulması yönünde bir karar çıktığında Kays veto etmişti.

DARBECİLER AZINLIKTA

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, kariyer olarak Anayasa Hukuku Profesörlüğü’nden geliyor. Said, Arap Baharı sürecinin ardından 2014’te kabul edilen Tunus Anayasası’nı inceleyen uzmanlar heyeti arasında yer aldı. Said, 2019’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bağımsız aday olarak yarışa girdi ve ikinci tura kalmayı başardı. 7.074.566 seçmenin kayıtlı olduğu ülkede, 48.98 katılımın olduğu 26 adaylı ilk turda yüzde 18.40 oy alan “Bağımsız” aday Kays Said, ilk turda yüzde15.58 oy alan Tunus Kalbi Partisi’nin adayı Nebil el-Karvi’ye karşı yarıştığı ikinci turda yüzde 72,71 oy aldı. İkinci turda aldığı oy oranı yüksek görünse de Kays Said’in toplumsal karşılığı ilk turda aldığı oy kadar. İkinci turda seçime katılım oranının 55.02’ye yükselmesi ise dikkat çekti.

TEMSİL ORANI DÜŞÜK

Said ilk turda 620 bin oy, ikinci turda ise 2 milyon 778 bin oy aldı. 7 milyon seçmenin kayıtlı olduğu ülkede Said, ikinci turda yüzde 72 oy alsa da halk iradesinin yüzde 39’una tekabül ediyor. Parlamentoda ise oldukça parçalı bir görüntü hakim. 6 Ekim 2019’da yapılan seçimde Nahda Hareketi 217 sandalyenin 53’ünü kazanmıştı. Tunus’un Kalbi Partisi 38 milletvekili, Demokratik Akım 22, Onur Koalisyonu 21, Özgür Anayasa 17, Halk Hareketi 16, Yaşasın Tunus 14 ve Tunus Projesi 4 sandalye kazanmayı başarmıştı. 2019’da yapılan Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine katılım oranı ve gerek Cumhurbaşkanı Said’in gerek Said’in darbe açıklamasına destek veren partilerin azınlıkta olduğunu ortaya koyuyor.

“Anayasaya darbe!”

Tunus İşçi Partisi ise yaptığı yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Said’in anayasayı “açıkça ihlal” ettiğini ve 80. maddeye ilişkin uygulamanın da yasaya aykırı olduğuna dikkati çekti. Tunus Cumhuriyet Partisi’nden yapılan yazılı açıklamada da Cumhurbaşkanı Said’in aldığı kararların, “anayasaya darbe” olduğu belirtildi. “Anayasanın dışına çıkan ve anayasaya açık bir darbe olan bu kararları reddediyoruz.” ifadesinin kullanıldığı açıklamada, Cumhurbaşkanı’na aldığı kararlardan geri adım atma ve ülkedeki krize çözümler arama çağrısı yapıldı. Tunus Onur Koalisyonu, yaptığı yazılı açıklamada Cumhurbaşkanı Said tarafından alınan kararları kesin bir şekilde reddettiğini vurgulayarak, halkı özgürlükleri ve devrimi savunmaya çağırdı.

Editör: TE Bilisim