İş mahkemesi tarafından açılan dava konularından biri de hizmet tespiti davasıdır. Bir işçi, işe girdiğinde işveren tarafından sigorta girişi ve bildirimi yapılmalıdır. Fakat işveren sigorta bildirimi yapmayıp işçiyi sigortasız çalıştırır ise davalık olmaktadır. İşçi bu durumu öğrendiği süre ile 5 yıl içerisinde sigortasız çalıştığı süreleri sigortalı hale getirebilmek için dava açabilmektedir. Buna hizmet tespit davası denilmektedir.
Hizmet Tespit Davası Açma Şartları Nelerdir?
Hizmet tespiti açma koşulları, 5510 sayılı kanun çerçevesinde belirlenmiştir. Hizmet davası açma şartları şu şekilde belirtilmiştir:
- Mağdur işçinin daha önce çalıştığına dair tanıkları olmalıdır.
- Kısa vadeli işler için değil uzun vadeli işler için dava açılıyor olmalıdır.
- İşçinin hizmet tespit davası açabilmesi için 5 yıllık süreyi geçirmemiş olması gerekmektedir.
- Dava açabilmek için işverenin sigorta bildirimi yapmamış veya eksik yapmış olması gerekmektedir.
- Hizmet tespit davası için sunulacak olan delillerden işçi sorumludur. Mahkemeye, sigortasının eksik veya hatalı yapıldığını kanıtlamakla yükümlüdür.
Hizmet Tespit Davası Nasıl Açılır?
İş hizmet tespiti için dava, işçi ve işveren arasında açılmaktadır. Eğer mağduriyet durumunun öğrenilmesi ile 5 yıl içerisinde geçen sürede işçi vefat ederse, ailesi tarafından da açılabilmektedir. Hizmet tespit davası, alanında uzman bir avukat eşliğinde yazılan dilekçe ve ödenecek olan harcın yatırılması işlemlerinden sonra kolaylıkla açılmaktadır. Hizmet tespit davaları ile iş mahkemeleri ilgilenmektedir. Davanın açılması istenilen şehirde iş mahkemeleri bulunmuyor ise asliye hukuk mahkemelerine başvurulur. Daha önceden SGK, hizmet tespit davalarında taraf olarak nitelendirilirken yapılan düzenlemeler sonucunda sadece iki taraf (davalı ve davacı) bulunmaktadır. SGK, davada taraf olmasa da müdahil olan olarak geçmektedir. Dava açıldıktan sonra hizmet tespitinin ise üç türü vardır. Bunlar:
- Denetimle Hizmet Tespiti: Fiil kayıtları ile kamu idareleri tarafından denetim yapılması ile hizmet tespitine ulaşılmasıdır.
- Kamu Kurumlarından Alınan Bilgiyle Hizmet Tespiti: Kamu kurumları tarafından konu ile ilgili belgeler toplanarak hizmet tespitine ulaşılmasıdır.
- Yargı Yoluyla Hizmet Tespiti: Kamu kurumları tarafından elde edilemeyen bilgi ve belgelerin yargı yoluyla elde edilerek hizmet tespitine ulaşılmasıdır.
Hizmet Tespit Davasında Arabuluculuk Zorunlu Mudur?
İş davalarında arabulucuk bazı durumlarda zorunlu olsa da hizmet tespit davalarında zorunlu değildir. Eğer işçi, sigorta bildiriminin yapılmadığını veya eksik yapıldığını tespit ederse 5 yıl içerisinde arabulucuya başvurmadan dava sürecini başlatabilir. Fakat işçi, işverenden başka taleplerde bulunur ve dava sürecine bunları da eklerse arabuluculuk konusu devreye girebilmektedir.
Hizmet Tespit Davasından Ne Kazanılır?
Hizmet tespit davası olumlu sonuçlandığında, işçinin talebi doğrultusunda eksik ve hatalı sigorta primleri işveren tarafından ödenir. Ayrıca dönemsel faizler de bu ödemeye eklenmektedir. Geçen süre içerisinde ödenmeyen gelir vergileri de yine işveren tarafından ödenir. Mahkemeden bağımsız, eğer SGK ve vergi daireleri tarafından da işverene ceza kesildiyse bunların ödemesi de gerçekleştirilir.
Hizmet Tespit Davası Cezaları Nelerdir?
İş davaları idari para cezaları, hizmet tespit davaları için de geçerli bir durumdur. İşveren, işçilerinin sigorta giriş bildirgelerini SGK’ye vermediyse ve dava sürecinde mahkeme tarafından tespit edilip açığa çıkarıldıysa her çalışan için aylık brüt ücretinin 2 katı kadar idari para cezası vermekle yükümlüdür. Aynı zamanda hizmet tespit davası sonuçlandıktan 1 yıl içerisinde tekrar bildirimde bulunmağı tespit edilen işverenlere bu defa her çalışan için aylık brüt ücretinin 5 katı kadar idari para cezası verilir.
