Gaye Yıldırım/Muhabir

İsrail ve Hamas arasındaki savaş sürüyor. İsrail’in ise bu savaşta beyaz fosfor kullandığı iddia ediliyor. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, bu hafta Biden yönetiminin beyaz fosforlu mühimmatların olası kullanımı konusunda ‘endişeli’ olduğunu söyledi.

İsrail ise beyaz fosfor kullanıldığı yönündeki iddiaları reddetti. Peki bu kimyasalın kullanımı savaş suçu mu?

DAHA ÖNCE NASIL KULLANILDI?

Beyaz fosfor, havayla temas ettiğinde tutuşan kimyasal bir bileşendir. İnsanlarla teması halinde ciddi yaralanmalara ve hatta ölüme neden olabilir.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, beyaz fosfor gibi yangın çıkarıcı silahları, insan vücudu üzerindeki etkileri nedeniyle ‘günümüz silahlı çatışmalarında kullanılan en acımasız silahlar arasında’ değerlendiriyor.

Gazze'de can kaybı 35 bin 456'ya çıktı Gazze'de can kaybı 35 bin 456'ya çıktı

Beyaz fosfor dünya savaşlarında da düşman askerlerini ve sivilleri hedef alarak kullanıldı. Ayrıca Rusya hem Ukrayna'da hem de Suriye'de sivillere ve savaşçılara karşı ayrım gözetmeksizin beyaz fosfor kullanmakla suçlanıyor.

İSRAİL İLK DEFA KULLANMIYOR

İnsan Hakları İzleme Örgütü, İsrail'in 2008-2009'da Gazze'deki Hamas hedeflerine karşı beyaz fosfor kullanmasını eleştirdi ve bunun potansiyel bir savaş suçunun kanıtı olduğunu söyledi. Bu raporların olumsuz tanıtımının farkında olan İsrail Savunma Kuvvetleri, 2013 yılında savaş alanında beyaz fosfor kullanmayı bırakma sözü verdi ve bunun yerine gaz bazlı sis mermilerine geçeceğini söyledi.

SAVAŞ SUÇU OLARAK KABUL EDİLEBİLİR

Beyaz fosfor, savunma amacıyla sis perdesi veya savaş alanı aydınlatması olarak kullanıldığı sürece, uluslararası hukuka ve silahlı çatışma hukukuna göre yasa dışı değildir.

Ancak yangın çıkarıcı silahların doğrudan sivillere karşı kullanılması yasa dışıdır ve savaş suçu olarak kabul edilebilir. Sivil bölgedeki askeri bir hedefe karşı “havadan atılan” yangın çıkarıcı silahların (uçaktan atılan beyaz fosfor gibi) kullanılması da yasaktır.

Sivillerin doğrudan hedef alınması veya havadan atılan yangın çıkarıcı silahların ayrım gözetmeksizin kullanılması, 1949 Cenevre Sözleşmeleri kapsamında potansiyel olarak bir savaş suçu olarak nitelendirilecektir.