DEMET İLCE / MUHABİR
İster kronik olarak çevrimiçi olan biri olun, ister daha çok modern bir oyun tutkunu olun, gerçek şu ki, nerede yemek yediğiniz, uyuduğunuz, alışveriş yaptığınız ve takıldığınız yerlerle ilgili veriler ele geçirilmeye hazır.
Artık gittiğimiz her yere minik bilgisayarları yanımızda taşıyoruz ve bunların neredeyse tamamı, konum verileri de dahil olmak üzere çok büyük miktarda kişisel bilgiyi topluyor ve bunları satabilecek özel şirketlerle paylaşıyor.
Massachusetts ACLU'nun Özgürlük İçin Teknoloji Programı direktörü Kade Crockford, "İzleme cihazları inanılmaz şeyler yapma kapasitesine sahip; dünyadaki herkesle bağlantı kurmamıza ve bilgilere daha önce hiç olmadığı kadar erişmemize olanak tanıyor. Ama aynı zamanda şirketlerin ve hükümetlerin her hareketimizi ve hatta her düşüncemizi daha önce hiç olmadığı kadar takip etmesine de olanak tanıyorlar." diyor.
Konum izleme teknolojisine hayır demek neden zor?
Bazı kişiler için takip teknolojileri gönül rahatlığı sağlıyor. Birçoğu, nerede olduklarını arkadaşları ve aileleriyle paylaşmak için konum paylaşma uygulamalarını kullanıyor. Apple AirTags veya Samsung SmartTags gibi cihazlar, ebeveynlerin küçük çocuklarını takip etme mücadelesine dahil edildi ve hatta sık uçan yolcular bile, bagajlarının kaybolması durumunda eşyalarını etiketleme eğiliminde oluyor. Ve tabii ki coğrafi etiketleme, kullanıcıları herhangi bir popüler hedefe yerleştirerek sosyal medya gönderilerine harika bir yardımcıdır.
Kolaylık bir başka büyük avantajdır. Google Haritalar gibi navigasyon uygulamaları, bölgedeki yol koşulları hakkında bilgi toplamak için gerçek zamanlı konum verilerini kitle kaynaklı olarak kullanıyor; bu da muhtemelen sürücülerin seyahatleri hakkında daha bilinçli seçimler yapmasına ve kullanıcıların ziyaret etmek isteyebileceği yerler için kişiselleştirilmiş arama sonuçları oluşturmasına olanak tanıyor.
Benzer izleme yazılımları, GPS koordinatları ve Bluetooth bilgileri gibi verileri toplamak için cihaz sensörlerini kullanan Apple Haritalar gibi hava durumu uygulamalarında ve navigasyon programlarında bulunabilir.
Araba sigortası şirketleri bile müşterinin riskini tahmin etmek, primleri değiştirmek veya ne kadar hızlandığı veya fren yaptığı gibi bilgilere dayanarak indirimler sunmak için araç teşhislerini izlemeye başladı.
Tüketiciler bundan daha fazla kişiselleştirilmiş ürün ve hizmet aldığında, kişisel verilere tecavüz daha kabul edilebilir hale gelebilir.
Ancak Carnegie Mellon Üniversitesi'nin Heinz Koleji'nde bilgi teknolojisi ve kamu politikası profesörü olan Alessandro Acquisti, ekonomik düzeyde kişiselleştirilmiş çevrimiçi deneyimlerden kimin en fazla fayda sağlayacağının o kadar da net olmadığını söylüyor. Buna, davranışsal hedefli reklamlar gibi konum verilerinden oluşturulanlar da dahildir: Örneğin, kendinizi sık sık kafelerde buluyorsanız, kahve ürünlerine veya yakınlarda bulunan diğer mağazalara ilişkin reklamlar görebilirsiniz.
"Reklam aracıları, tüketiciler hakkında topladıkları bilgi miktarını, ekosistemdeki diğer oyunculardan ziyade çoğunlukla kendilerine fayda sağlamak amacıyla stratejik olarak kullanabilirler. Reklamcılık söz konusu olduğunda izleme, tüketicilere genellikle iddia edildiği kadar faydalı görünmüyor." diyor.
Akıllı telefonlar, akıllı saatler ve bilgisayarlar en bariz suçlulardan bazıları olsa da, farkında olmadan hayatımızın en gizli kısımlarını paylaştığımız pek çok türde teknoloji var.
Venmo gibi bankacılık uygulamalarının, dolandırıcılığın belirlenmesine ve şüpheli işlemlerin önlenmesine yardımcı olmak için telefonunuzun coğrafi verilerini izlediği tespit edildi. Ev güvenlik sistemleri, coğrafi sınır adı verilen sanal bir sınırı uygulamak için konum verilerini kullanır; bu, sınırları terk ettiğinizde ev ve dışarıda modu gibi belirli özelliklerin otomatikleştirilmesine yardımcı olabilir. Havaalanındaki yerleşik yüz tanıma teknolojisine sahip kameralar gibi cihazlar, verilerinin kaçınılmaz olarak size karşı kullanılabileceği yönündeki güvenlik endişelerini tarihsel olarak artırmıştır.
Web sitesi tıklamaları ve çerezler, kredi kartıyla yapılan satın alımlar ve diğer birçok izleyici türü dahil olmak üzere kişisel yaşamınızdan parçalar da benzersiz dijital günlüğünüzü oluşturmanıza katkıda bulunabilir.
Columbia Business School'da çevrimiçi ortam ile insan davranışı arasındaki ilişkiyi incelemek için Büyük Veri'yi kullanan hesaplamalı bir sosyal bilimci olan Sandra Matz-Cerf, "Bu veri noktalarını tek tek düşündüğünüzde, aslında o kadar da müdahaleci görünmüyor. Veri izlerini birleştirirseniz, o kişinin kim olduğuna dair çok daha samimi bir düzeyde oldukça doğru bir fikir edinirsiniz." diyor.
Herhangi bir zamanda bu veriler en yüksek teklifi verene de satılır. Hassas veriler veri komisyoncularından yabancı hükümetlere, kolluk kuvvetlerine ve işverenlere dağıtılabilir.
Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Electronic Frontier Foundation'da çalışan güvenlik ve gizlilik aktivisti Thorin Klosowski, "Bir kişinin, kendi verilerinin dünya çapında ne kadar yayıldığına dair bir fikre sahip olmasının bile imkansız olduğunu düşünüyorum" diyor.
Yanlış ellerde, kötü aktörler potansiyel kurbanları bulmak ve onlara zarar vermek için konum verilerini silah olarak kullanabilirler. Yurtiçi istismarcıların kurbanlarını bulmak ve korkutmak için izleme teknolojisini kullandıkları bilinirken, dolandırıcılar ve bilgisayar korsanları hedefli kimlik avı dolandırıcılıkları oluşturmak veya çalıntı kimlikler elde etmek için daha ayrıntılı çevrimiçi bilgileri ve coğrafi konum verilerini kullanabilir.
Alternatif olarak yetkililer, polis soruşturmalarına yardımcı olmak için sıklıkla konum ve arama geçmişi verilerini kullanıyor ve yakın zamana kadar bunları belirli bir bölgede bulunabilecek kullanıcılar için izin almak için kullanıyordu. Mahremiyete yönelik daha büyük ölçekli ihlallerin de muhtemelen insanların kürtaj yaptırmasını engellemesi, geçim kaynaklarının yanı sıra zihinsel sağlıklarının da tehlikeye atılmasına yol açması muhtemeldir.
Matz-Cerf, "Verileriniz üzerinde gerçekten tam kontrol sahibi olmak istiyorsanız, bu 7/24 yapılacak bir iş olurdu. Bunun, hem sonuçlarını tam olarak anlayamadığımız hem de kimsenin vakti olmadığı için, yapmak için gerekli donanıma sahip olmadığımız bir iş gibi olduğunu düşünüyorum." diyor.
Geçtiğimiz yıl, telefon konum verilerinin kendi eyaletlerinde satışının ve ticaretinin yasaklanmasına yardımcı olmak için Massachusetts'in ACLU'su, “Konumunuz: Bu Onları İlgilendirmez” adlı bir kampanya başlattı. Yasalaştığı takdirde şirketlerin cep telefonu konum verilerini toplamadan veya işlemeden önce onay almasını gerektirecek bir yasa tasarısının oluşturulmasını destekliyor. Crockford, böyle bir yasanın insanların Google Haritalar gibi temel hizmetlere erişimini engellemeyeceğini ancak şirketlerin bu verileri açık piyasada satmasını engelleyeceğini söylüyor.
Crockford, "Bu, teknolojinin insan yaratıcılığını, üretkenliğini, keşfini, bağlantısını, iletişimini geliştirmesini ve bunu gizliliğimizi, bedensel özerkliğimizi ve açıkçası kendi hayatlarımızı kontrol etme yeteneğimizi tehlikeye atmadan yapmasını sağlamak için temel korumalarla ilgilidir" diyor.
Kendi konum verilerinin ihlal edilmesine karşı kendilerini daha küçük ölçekte korumak isteyenler için Klosowski, insanların reklam kimliklerini devre dışı bırakmalarını, telefonlarının gizlilik ayarlarını öğrenmelerini ve bu verilere hangi uygulamaların eriştiği hakkında daha fazla bilgi edinmelerini öneriyor.
Acquisti, "Gizlilik ihtiyacı insan beyninin evrensel bir özelliği gibi görünüyor. Sürekli taciz eden bu gözetleme teknolojileri karşısında bile, insanlar yine de bu izleme ortamında özel alanlar yaratmaya çalışacaklardır." diyor.
