DEMET İLCE / MUHABİR
Hiç şüphesiz insanlar konuşmayı sever. Ortalama bir insan günde binlerce kelime konuşur ve bu birbirimizle iletişim kurma şeklimizin hayati bir parçasıdır. Ama ne zaman bu kadar geveze olduk? Araştırmacılar bu soru üzerinde uzun süre düşündüler ve tartıştılar; insanların ilk konuşmaya başladıkları zamana dair oldukça çeşitli yanıtlar buldular.
LARİNGEAL İNİŞ TEORİSİ
Bir insanın konuşma yeteneğinin kritik unsurlarından biri, daha çok ses kutusu olarak bilinen gırtlaktır. Gırtlak, boyunda, soluk borusunun üzerinde yer alır ve hava içeri doğru itildiğinde birbirine yakınlaşıp titreyerek ses üreten ses tellerini içerir. Sonuç olarak, gırtlağın evrimi, insanların ne zaman konuşmaya başladığına ilişkin araştırmaların çoğunun odak noktası haline geldi
Bu alandaki popüler bir açıklama, merhum bilim insanı Philip Lieberman'ın öncülüğünü yaptığı laringeal iniş teorisidir. Teoriye göre, çoğu hayvandan farklı olarak insanlarda gırtlak aşağı inmiştir, yani burun boşluğumuzu boğazımızdan ayıran yumuşak damaktan oldukça uzakta yer alır; bu bize konuşma ve dil için gerekli sesleri üretme konusunda eşsiz bir yetenek kazandırır.
Lieberman, bir makalesinde bu anatomik yapının Neandertallerde ve diğer ilk insanlarda bulunmadığını, fosil kayıtlarında ancak 50.000 yıl önce ortaya çıktığını belirtti. O halde tartışma, bugün bildiğimiz dilin hâlâ bir süreliğine gelişmemiş olmasına rağmen, konuşmanın da bu sıralarda başladığıdır.
BİNLERCE YILA KARŞI MİLYONLARCA YIL
Ancak bazı araştırmacılar bu teoriyle yetinmiyor. CNRS News'e konuşan, teoriyi reddeden bir çalışmanın yazarı Louis-Jean Boë, "Gırtlak iniş teorisi, insanların hem tür hem de birey olarak evrimleri nedeniyle neden konuşabildiğini açıklamaya çalışan çok güçlü bir kavramdır. 20 yıllık multidisipliner araştırmalardan sonra gösterdiğimiz gibi sorun, bu teori için geçerli bir temelin bulunmamasıdır." dedi.
Bu, insanların ilk ne zaman konuşmaya başladığına dair tahminleri tamamen değiştirebilir. Boë ve meslektaşları makalelerinde sesli harfleri (bu durumda "a", "i" ve "u") ve konuşma için kritik olan kalıpları oluşturma yeteneğimiz için gırtlak inişinin gerekli olmadığını savunuyorlar. Sonuç olarak, konuşmanın başlangıcının 20 milyon yıl öncesine kadar geriye itilebileceğini ileri sürüyorlar; bu oldukça büyük bir sıçrama.
Elbette bu sonuca katılmayanlar da var, ancak birbirlerinin hatalı olduğunu kanıtlamaya çalışmak, bir bilim insanının işinin oldukça önemli bir parçası olabilir. Ve insanlar bunu yapabilecek şekilde konuşma yeteneğini geliştirdikleri için şanslı değiller mi?
