Tarihsel süreç içerisinde her dönemde, kimsesiz ya da kimsesiz olmamakla birlikte korunmaya muhtaç çocuklar olmuştur. Dünya üzerinde yaşanan savaşlar, sosyal ekonomik sebepler sonucu olarak ortaya çıkan birçok sebep, evlat edinme müessesesinin doğumu ve gelişimi üzerinde etki etmiştir. Zira bütün toplumlar için çocuk gelecek demektir.
Çocuğun sağlıklı gelişimi için arzulanan en uygun ortam aile ortamı olmakla birlikte maalesef her çocuk için bu mümkün olamamaktadır. İş te bu sebeplerle, gerek ailesi olmayan ve gerekse de ailesi olmakla birlikte sağlıklı bir bakımdan mahrum kalan çocukların korunması ve bakımı büyük önem arz etmektedir. Bu anlamda ülkemizde de uygulanan, evlat edinme, koruyucu ailelik ve kurum bakımı hizmetleri bu amaca hizmet eden müesseselerdir. (Koruyucu ailelik ve korunmaya ihtiyacı olan çocuk yazılarımıza bakabilirsiniz.) Bu yazımızda medeni kanunumuzun 305 ve devamı maddelerinde düzenlenen çocukların evlat edinilmesini ve şartlarını açıklamaya çalışacağız. Her ne kadar reşit ve kısıtlı kimselerin evlat edinilmesi de mümkün olmakla birlikte bu yazıda sadece çocukların evlat edinilmesi açıklanmakla yetinilecektir.
EVLAT EDİNME YÖNTEMLERİ
Evlat edinme için hukukumuzda 2 yöntem vardır. Birincisi, çocuğun öz ailesinden, izin alarak evlat edinme. İkincisi yöntem ise Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın aracılığı ile evlat edinmedir. Hemen belirtelim ki, yetkilendirilmiş kurum dışında yapılan aracılık girişimleri yasal olmamakla birlikte suç teşkil edebileceği gibi, kişilerin, evlatlık kararı almadan, başkasının çocuğunu doğrudan kendi nüfuslarına kaydettirmesi de soy bağını bozma suçunu oluşturacaktır.
EVLAT EDİNMENİN GENEL ŞARTLARI
1- Çocuğun, evlat edinen tarafından en az bir yıl süre ile bakım ve eğitiminin yapılmış olması
2- Çocuğun, evlat edinenden en az 18 yaş küçük olması
3- Evlat edinmenin, çocuğun yararına olması
4- Ayırt etme gücüne sahip çocuğun rızasının alınmış olması
5- Evlat edinmenin, evlat edinenin varsa diğer çocuklarının haklarını hakkaniyete aykırı bir şekilde zedelememesi
6- Evli olmayan kişinin tek başına evlat edinmesi için en az 30 yaşında olması
7- Çocuğun anne babasının, mahkemece rızasının alınmış olması
8- Çocuk vesayet altındaysa, mahkemece vesayet dairesinin izninin alınması
BİRLİKTE EVLAT EDİNME ŞARTLARI
1- Eşler ancak birlikte evlat edinebilmektedir. Evli olmayan kişilerin ise çocuğu birlikte evlat edinmesi mümkün değildir.
2- Eşlerin en az 5 yıldan beri evli olmaları veya 30 yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir.
3- Evli olan eşlerden biri, diğerinin çocuğunu, en az iki yıldan beri evli olmaları veya otuz yaşını doldurmuş olması şartı ile evlat edinebilmektedir.
ANNE BABANIN RIZASININ ARANMAMASI DURUMU
Kim olduğu veya uzun zamandan beri nerede olduğu bilinmeyen veya ayırt etme gücünden sürekli yoksun olan ve çocuğa karşı gerekli özeni göstermeyen anne babaların rızası aranmaz.
Evlat edinmek için başvuru usulü ile evlat edinmenin doğurduğu, hüküm ve sonuçları, nasipse haftaya...
