Bilindiği üzere evlilik birliğinden bahsedebilmemiz için, Türk Medeni Kanunu uyarınca resmi nikahın varlığı gerekmektedir. Ancak ülkemizde, resmi nikah yapılmaksızın, özellikle dini nikah ya da imam nikahı ile evlilikler yapılabilmektedir. Bu tür evlilikler kanunen tanınmayan evlilikler olduğundan evlilik dışı birliktelikler olarak adlandırılmakta ve bu birlikteliklerden olan çocuklar da resmi nikah olmadan doğan çocuklar olarak bilinmektedir. Bu yazıda, özetle, Resmi nikah olmadan doğan çocuğun hukuki durumu, soy bağı, velayeti ve yasal hakları ele alınacaktır.
BABALIK KARİNESİ
Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır. (TMK 285 ) Bu durum hukukumuzda babalık karinesi olarak adlandırılır. Bu karinenin aksi ispat edilene kadar geçerlidir.
RESMİ NİKAH OLMADAN DOĞAN ÇOCUĞUN SOYBAĞI
Medeni kanunumuzca resmi nikah dışında kalan, imam nikahı gibi birlikteliklerin kabul edilmediği gerçeği karşısında, resmi nikah olmadan doğan çocuğun, babadan haklarını talep edebilmesinden bahsedebilmemiz için, öncelikle baba ile çocuk arasında yasal olarak soy bağının kurulması gerekecektir. Çocuğun haklarının korunması açısından soy bağının kurulması büyük önem arz etmektedir.Resmi nikah olmadan doğan çocuk açısından soy bağı 2 şekilde kurulabilir.
1- Tanıma
Tanıma, TMK 295. Maddesine göre, babanın nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olur. Tanıma niteliği itibari ile tek taraflı bir hukuki işlemdir. Ancak babalık karinesi gereğince ya da başka bir şekilde daha önce bir başkası ile arasında soy bağı bulunan çocuğun tanınması için önceki soy bağının kaldırılması gerekecektir.
2- Babalık davası
Çocuk ile baba arasındaki soy bağının mahkemece belirlenmesine yönelik olarak, ana ve çocuk tarafından açılan davaya babalık davası denmektedir. Çocuğun babası tarafından kendiliğinden tanınmaması durumunda, çocuğun haklarının korunması için babalık davası açmak sureti ile çocuk ile baba arasında soy bağının tesisi sağlanmalıdır.
ÇOCUĞUN VELAYETİ VE ANNENİN NAFAKA TALEBİ
Resmi nikah olmadan doğan çocuğun velayeti anneye aittir. Tanıma ya da babalık davası sonucunda baba ile çocuk arasında kurulan soy bağı çocuk ile anne arasındaki velayet ilişkisini kendiliğinden değiştirmez. Anneden velayetin alınabilmesi için, velayetin kaldırılmasını gerektirecek olguların ileri sürülmesi ve bunların ispatlanması gerekmektedir. Her ne kadar bu tür birlikteliklerde, anne kendisi için nafaka talep edemese de çocuğu için babadan nafaka talep edebilecektir.
ÇOCUĞUN HAKLARI
Resmi evlilik dışında doğmuş çocuklar, baba ile aralarında soy bağı kurulması durumunda, miras, nafaka, babanın soyadını taşıma gibi evlilik içinde doğmuş çocukların sahip olduğu tüm haklara sahiptirler. Mevzuatımızdaki bu düzenleme hakkaniyete ve çocuk hakları sözleşmesine de uygun ve paralel bir düzenlemedir.
