“Gregor Samsa bir sabah bunaltıcı düşlerden uyandığında, kendini yatağında dev bir böceğe dönüşmüş olarak buldu.”

Sabah uyandınız, işe gitmek için metroya hızlı adımlarla yürüyorsunuz. Kulağınıza kulaklığınızı takar takmaz Franz Kafka’nın Dönüşüm kitabının ilk cümlesini Okan Bayülgen’den dinliyorsunuz. Aslına bakarsanız tam da bir dönüşüm hikâyesi. Kitaplar, müzikler ve filmler… Hepsi birbirine farklı özellikler ekleyerek başka bir çehreye dönüşüyor. Bu dönüm durumunda nesnelerin kendi anlamlarını yitirip yitirmemesini çok önemli buluyorum.

Kitabın yüzyıllara dayanan kadim bir öyküsü var. Kutsal kitaplardan seyahatnamelere, divanlardan hatıratlara kadar asırlık dokusu oluşmuş kitabın. Kitap okutulmak ve paylaşılmak için çıkarılıyor. Siz yazdıklarınızı diğer insanlarla paylaşılacak kadar kıymetli görüyorsunuz ve binlerce kitap dağıtıma çıkıyor. Okunuyor, altı çiziliyor, notlar tutuluyor… Her kitabın üzerinde bazen başka bir anı biriktirdiğinize şahit oluyorsunuz. Hediye verdiğiniz ya da aldığınız bir kitaba yüklediğiniz anlamlar o kitabın sayfalarında ruhsal anlamda hayat buluyor. Fakat sesli bir kitabın okunması ya da dinlenmesi insana nasıl anlamlar yükler?

Sesli kitap hızlı bir şekilde üzerimize etki etmeye başladı. Bu biçimin oluşturduğu kültür ve ticaret yeni yeni oturmaya başladı. İlk başlarda görme engelliler için bir gönüllülük hareketiyken şimdilerde aylık ücretlerle üye olunan sesli kitap platformları oluşmaya başladı. Bundan dolayı yanıtlanması ve araştırılması gereken bazı soruları da peşinden getirdi.

Sesli kitap dinlemek kitabı okumakla eş değer tutulabilir mi? Neden sesli kitap dinlenir? Sesli kitap matbu kitabın yerini alabilir mi? Kitap evlerinde sesli kitap reyonları oluşur mu? Ya da her kitabın yanına seslisi de eklenip ayrı bir fatura mı çıkartılır?

Oluşan atmosfer ve ilgi bu soruların cevaplanması gerektiğini gösteriyor. Bir kültür oluşuyor ve biz bu kültürü nasıl araçsallaştıracağımızı çözemiyoruz. Mesela bazılarının ben kitap okumayı sevmiyorum ama dinliyorum demesini travmatik buluyorum. Sesli kitabın işlevinin bize daha gür anlatılması bizim de onu ele alış biçimimizi kolaylaştıracaktır.

İlk aşamada sesli kitap kullananlar ne için kullandığını anlatmalı belki de… Ben de birkaç cümleyle özetleyeyim.

-Benim özellikle bir sesli kitabı alıp dinleme ilk önce seslendirme sanatçısı ile kitabın bir araya geldiğinde ne çıkacağı merakı üzerinden oluşuyor. Ülkemizde çok değerli seslendirme sanatçıları var. Onların seslerinin bazı kitaplara hayat veriyor olması beni heyecanlandırıyor.

-Okuduğum kitabın üzerinden yıllar geçiyor ve o kitabı daha yakından hissetmek istiyorum.

-Bazı yazarların kendi kitaplarını seslendirmeleri çok lezzetli gelirken bazen de işin büyüsünün bozulduğunu düşünüyorum.

-Çok sevdiğim bir öykünün iyi bir ses tarafından beni dinlendireceğine inanıyorum.

-Hayal gücümü ve düşünme yetimi geliştirdiğini hissediyorum.

-Bazı yazarları okurken onlarla konuşurdum, notlar alırdım. Sesli kitap dinlerken sesli şekilde tartışıyorum.