Kasım 2020’de, Britanya Kolumbiyası açıklarında tek başına yüzen bir şamandıra, 17,6 metre (58 feet) yüksekliğinde dev bir dalga tarafından aniden havaya fırlatıldı. Olaydan birkaç yıl sonra yapılan analizler, bu olağanüstü dalganın şimdiye kadar kaydedilmiş en “aşırı” rogue (serseri) dalga olduğunu ortaya koydu.
Bilim insanlarına göre bu tür bir olayın görülme ihtimali yaklaşık 1.300 yılda bir. Eğer şamandıra o an orada olmasaydı, bu doğa olayı muhtemelen tamamen fark edilmeden geçip gidecekti.
EFSANEYDİ, GERÇEK OLDU
Yüzyıllar boyunca serseri dalgalar denizci efsanelerinden ibaret sanıldı. Ancak 1995 yılında Norveç açıklarındaki Draupner petrol platformunu vuran 26 metrelik dalga, bu mitin gerçek olduğunu kanıtladı. Ardından, hem denizlerde hem göllerde başka rogue dalgalar da kaydedildi. Fakat Ucluelet yakınlarında gözlemlenen dalga, yüksekliğiyle değil, çevresindeki dalgalara kıyasla ne kadar büyük olduğu ile tarihe geçti.
Bilimsel tanıma göre, çevresindeki dalgaların iki katından daha yüksek olan her dalga “rogue” olarak sınıflandırılıyor. Örneğin Draupner dalgası 25,6 metreydi ve çevresindekiler yaklaşık 12 metreydi. Ancak Ucluelet dalgası çevresindekilerin neredeyse üç katı yüksekti.
“ORANTISAL OLARAK EN UÇ SERSERİ DALGA”
Victoria Üniversitesi’nden fizikçi Johannes Gemmrich, “Orantısal olarak Ucluelet dalgası şimdiye kadar kaydedilmiş en uç rogue dalga olabilir,” ifadelerini kullandı. Bu büyüklükteki dalgaların doğrudan gözlemlenmesi son derece nadir.
Bilim insanları, bu tür dalgaların nasıl oluştuğunu anlamak ve gelecekte ne zaman oluşabileceklerini tahmin edebilmek için çalışmalar yürütüyor. Gerçek zamanlı ölçümler, rüzgârla oluşan dalga modelleri ve istatistiksel analizler, rogue dalgaların gizemini çözmeye yardımcı olabilir.
ŞAMANDIRALAR SAYESİNDE ÖĞRENİLDİ
Bu dalgayı kaydeden şamandıra, MarineLabs adlı araştırma kuruluşu tarafından yerleştirilmişti. Kurum, onlarca şamandırayı okyanusa bırakarak denizlerdeki tehlikeleri daha iyi anlamaya çalışıyor.
MarineLabs CEO’su Scott Beatty, “Bin yılda bir gerçekleşen bu dalgayı kaydetmiş olmak, kıyı güvenliği alanında veri temelli kararlar almanın ne kadar önemli olduğunu gösteriyor,” dedi.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ RİSKLERİ ARTIRIYOR
Ne yazık ki 2020 tarihli bir araştırma, iklim değişikliği nedeniyle Kuzey Pasifik’te dalga yüksekliklerinin artacağını öngörüyor. Yani Ucluelet dalgası bu rekoru uzun süre elinde tutamayabilir.
Geçtiğimiz yıl yayımlanan deneysel bir çalışma, bu tür dev dalgaların düşünüldüğünden dört kat daha yüksek olabileceğini bile öne sürdü. Uzmanlar, özellikle açık denizlerdeki enerji santralleri, petrol platformları ve deniz taşımacılığı açısından ciddi riskler doğurabileceği konusunda uyarıyor.
