Merve Dere/Muhabir
Ankara'da bir çocuğun okula giderken köpek saldırısına uğraması ve ağır yaralanması, 'başıboş köpek sorunu'nun tekrar gündeme gelmesine neden oldu. Bu sorunun çözümü için hayvan hakları dernekleri ve aktivistler genellikle 'kısırlaştırma' yöntemini öneriyor. Ancak, köpek popülasyonundaki hızlı artış bu yönde çözümü zorlaştırıyor. Bu durum, toplumun genel güvenliğini tehlikeye atarken, hayvan haklarıyla çatışan bir denge arayışını ortaya çıkarıyor. Özellikle kentsel alanlarda bu sorunun çözümü için acil ve etkili adımların atılması, hem insanların güvenliğini sağlamak hem de hayvan haklarını korumak açısından hayati bir önem taşıyor. Peki, sokaklardaki başıboş köpekler kimin sorumluluğunda? Avukat Buğra Tuncer, sokak köpeklerinin sorumluluğunun tamamen belediyelere ait olduğunu belirterek sözlerine şöyle devam etti:
“Sokak köpekleri konusunda, belediyelerin sorumluluğu bulunmaktadır. 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda ve bu kanuna bağlı olarak çıkartılan 26166 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği’nde, sahipsiz hayvanların bakımı ve gözetiminden yerel yönetimler olan belediyeler sorumlu tutulmuştur. Belediyeler, sokak köpeklerinin kontrol altında tutulması, aşılanması, kısırlaştırılması ve bakımının sağlanması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Ayrıca, köpek sahipleri de hayvanlarını kontrol altında tutmak ve toplu yaşam alanlarında diğer insanlara zarar vermemelerini sağlamakla sorumludur. Bu düzenlemeler, toplumun genel güvenliğini ve hayvanların refahını korumayı amaçlamaktadır.”
Avukat Tuncer, sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların en hızlı şekilde yerel yönetimlerce kurulan veya yerel yönetimlerce izin verilen hayvan bakımevlerine götürülmesi zorunlu olduğunu vurguladı:
Avukat Tuncer, ilgili kanun maddelerini paylaştı:
5199 sayılı Hayvan Hakları Koruma Kanunu’nun 6. Maddesinin 4. Fıkrası
“ Sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların en hızlı şekilde yerel yönetimlerce kurulan veya yerel yönetimlerce izin verilen hayvan bakımevlerine götürülmesi zorunludur. Bu hayvanların öncelikle söz konusu merkezlerde oluşturulacak müşahede yerlerinde tutulması sağlanır. Müşahede yerlerinde kısırlaştırılan, aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların kaydedildikten sonra öncelikle alındıkları ortama bırakılmaları esastır.”
12.05.2006 tarih ve 26166 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliğinin 7. Maddesi
“ a.) Belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların toplatılması, kısırlaştırılması, aşılanması, gerekli tıbbi bakımlarının yapılması ve işaretlenmesi, alındığı ortama geri bırakılması, sahiplendirilenlerin kayıt altına alınmasıyla ilgili tedbirleri alır.
ç.) Belediyeler, bölge ve mahallerindeki, özellikle köpekler ve kediler olmak üzere, sahipsiz hayvanların bakımları, aşılarının yapılması, işaretlenmesi ve kayıtlarının tutulmasının sağlanması, kısırlaştırılması, alındığı ortama geri bırakılması ve sahiplendirilmelerinin yapılması için hayvan geçici bakımevlerine gönderilmesi gibi yapılan tüm faaliyetlerde yerel hayvan koruma görevlileri ve gönüllü kuruluşlar ile belediye veteriner hekimlerinin koordinasyonunun sağlanması hususunda tedbirleri alır.”
KÖPEK SALDIRILARINDAN BELEDİYELELER SORUMLUDUR
Avukat Buğra Tuncer, Danıştay’ın başıboş köpekler ile ilgili emsal kararlarına dikkat çekerek şunlara değindi:
“Danıştay'ın sahipsiz hayvanların gerçekleştirdiği saldırılarda sorumluluğa dair verdiği kararlarda genel bir eğilim, zarara uğrayanın lehine kararlar almış olmasıdır. Bu kararlarda, sorumluluğun saldırının gerçekleştiği belediyeye ait olduğu ve belediyenin bu zararı tazmin etme yükümlülüğünün bulunduğu noktasında yerleşik bir hüküm bulunmaktadır.
SOKAK KÖPEKLERİNİN BAKIMI BELEDİYELERE AİTTİR
Söz konusu kararlar, genellikle belediyelerin sahipsiz hayvanları kontrol altında tutma, aşılatma, kısırlaştırma ve bakımını sağlama yükümlülüğünü vurgular. Eğer sahipsiz bir hayvanın gerçekleştirdiği saldırı nedeniyle bir zarar ortaya çıkarsa, belediyenin bu zararı tazmin etmekle sorumlu olduğu hükme bağlanır.
Bu tür kararlar, belediyelerin kamu güvenliğini sağlama ve sahipsiz hayvanların kontrolünü üstlenme görevi çerçevesinde alınmıştır. Bu nedenle, belediyelerin sahipsiz hayvanlar konusunda daha etkin önlemler alması ve toplum güvenliğini sağlamak adına gerekli tedbirleri almaları gerektiği vurgulanmaktadır. Ancak, her karar olayın özel koşullarına bağlı olarak değerlendirilir ve bu nedenle her durumda farklı faktörler dikkate alınabilir.”
İlgili kanun maddeleri:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 125. Maddesi
“İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.”
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. Maddesinin 1. Fıkrasının m bendi
“Büyükşehir Belediyesi; hayvan barınaklarını yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmekle görevli ve yetkilidir.”
Sonuç olarak gerek sevimli hayvan dostlarımızı korumak gerekse insanlarımızın genel güvenliğini sağlayabilmek için yerel yönetimlere ciddi görevler düşmektedir.
