Yüzyıllardır “Cenovalı denizci” olarak bilinen Kristof Kolomb’un kökenine dair yeni bir tartışma gündemde. İspanya’da yapılan bir DNA araştırması, Kolomb’un aslında İspanyol topraklarında Yahudi bir aileden doğmuş olabileceğini öne sürüyor.
22 Şubat 1498’de Kolomb, İtalya’nın Cenova kentinde doğduğunu yazılı olarak vasiyetnamesine kaydettirmişti. Tarihçilerin büyük çoğunluğu bu belgeyi doğum yerinin kesin kanıtı kabul etse de, uzun süredir belgelerin güvenilirliğini sorgulayanlar var.
Geçtiğimiz yıl, Granada Üniversitesi’nden adli bilimci José Antonio Lorente’nin öncülüğünde yürütülen onlarca yıllık bir araştırma, Kolomb’un İtalyan değil, İspanyol topraklarında Yahudi kökenli bir aileden doğmuş olabileceğini ileri sürdü.
Ekim 2024’te İspanya’da yayımlanan özel bir televizyon programında açıklanan bu iddia, Kolomb’un 1492’de Amerika kıtasına ayak basmasının yıldönümüne denk getirildi. Ancak uzmanlar, programda bilimsel verilerin ayrıntılı paylaşılmadığını ve sonuçların akademik bir yayında değerlendirilmediğini hatırlatarak temkinli olunması gerektiğini vurguladı.
DNA ANALİZİ NE DİYOR?
Lorente ve ekibi, Kolomb’un oğlu Fernando ve kardeşi Diego’nun kalıntılarından elde edilen DNA’yı inceleyerek Y kromozomu ve mitokondriyal DNA’nın “İspanyol veya Sefarad Yahudisi” kökeniyle uyumlu olduğunu öne sürdü.
Bu bulgu, Cenova ihtimalini tamamen ortadan kaldırmasa da, Kolomb’un İtalyan kökenine dair genel kabulü tartışmalı hale getiriyor.
TARİHSEL BELGELER VE YORUMLAR
Tarihçiler, Kolomb’un 1451’de Cenova’da doğduğunu gösteren mahkeme kayıtlarını esas alıyor. Ancak vasiyetnamesinde kullandığı ifadeler ve mektuplarındaki dil, bazı araştırmacılar tarafından “gizli Yahudi kimliğinin işareti” olarak yorumlandı.
15. yüzyılın sonunda İspanya’da Yahudilere yönelik baskılar ve sürgün dalgası, İtalya’ya göçleri beraberinde getirmişti. Bu durum, Kolomb’un hem Cenova hem de Yahudi kökeni ihtimallerini karmaşıklaştırıyor.
SONUÇ OLARAK
Bilim insanları, Kolomb’un kökenine dair bu iddiaların kabul görebilmesi için bulguların detaylı şekilde yayımlanması ve bağımsız araştırmalarla doğrulanması gerektiğini söylüyor.
Bugün için Kolomb hâlâ, Cenovalı bir denizci olarak tarihe geçti. Ancak DNA araştırmaları, onun hikâyesinin İtalya ile sınırlı olmayabileceğini; kökeninin, 15. yüzyılda kimlikleri gizlenmek zorunda kalan Sefarad Yahudilerine kadar uzanabileceğini düşündürüyor.
