Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, Birinci Büyük Millet Meclisi'nin 20 Ocak 1921 tarihinde kabul ettiği, kısa bir çerçeve anayasa niteliğindeki bir belgedir. 85 numaralı ve kabul tarihi 20 Kânun-ı Sani 1337 (20 Ocak 1921) olan 23 madde ve bir ayrık maddeden oluşmaktadır.
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun önemi:
- Milli egemenliğin temellerini atmıştır: Kanun, milli egemenliğin kayıtsız şartsız millette olduğunu açıkça ilan etmiştir. Bu, Türk demokrasi tarihinde bir dönüm noktası olmuştur.
- Cumhuriyet rejiminin temelini oluşturmuştur: Kanun, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu hazırlayan adımlardan biridir.
- Büyük Millet Meclisi'nin yetkilerini belirlemiştir: Kanun, Büyük Millet Meclisi'nin yasama ve yürütme yetkisine sahip olduğunu ve Türkiye Devleti'ni yönetmekle görevli olduğunu hüküm altına almıştır.
- Bireysel hak ve özgürlükleri güvence altına almıştır: Kanun, ifade özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, basın özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlükleri güvence altına almıştır.
- Modern bir devletin temelini oluşturmuştur: Kanun, yasaların üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı gibi modern bir devletin temel ilkelerini benimsemiştir.
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun bazı maddeleri:
- Madde 1: Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
- Madde 2: Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
- Madde 7: Türkiye Büyük Millet Meclisi, milletin yegâne ve hakiki mümessilidir.
- Madde 10: Yasama yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne aittir.
- Madde 11: Yürütme yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce seçilecek bir Reisicumhur ve Vekiller Heyeti tarafından kullanılır.
- Madde 16: Her Türk vatandaşı, kanun önünde eşittir.
- Madde 20: Vicdan ve din özgürlüğü, her kese tanınmıştır.
- Madde 23: Bu Kanun, "Teşkilat-ı Esasiye Kanunu" adını taşır.
Editör: Enes Kılıç
