2024 yılı merkezi yönetim bütçesini Resmi Gazete’de yayımlandı. Bütçe, 11 trilyon 410 milyar lira tutarındaki giderleri karşılamak için 11 trilyon 381 milyar lira tutarındaki gelir ve finansmanla hazırlandı. Bu, 2023 yılı bütçesine göre yüzde 10,7 oranında bir artış anlamına geliyor.
Bütçenin gelir tarafında, dolaylı vergilerden elde edilecek gelirlerin yüzde 20,3'lük artışla 7 trilyon 15 milyar liraya ulaşması bekleniyor. Kurumlar vergisi gelirlerinin yüzde 10,8'lik artışla 2 trilyon 112 milyar liraya, gelir vergisi gelirlerinin yüzde 10,2'lik artışla 1 trilyon 942 milyar liraya ulaşması öngörülüyor.
Bütçenin gider tarafında, personel giderlerinin yüzde 10,8'lik artışla 5 trilyon 51 milyar liraya, faiz giderlerinin yüzde 10,3'lük artışla 1 trilyon 778 milyar liraya, sosyal güvenlik primi giderlerinin yüzde 12,5'lik artışla 2 trilyon 537 milyar liraya ulaşması bekleniyor.
Yatırım harcamalarında ise yüzde 26,4'lük artışla 11 trilyon 410 milyar liraya ulaşılması öngörülüyor. Bu harcamaların yüzde 31,1'i ulaşım ve haberleşme, yüzde 27,5'i enerji, yüzde 14,4'ü imalat, yüzde 9,5'i sağlık ve yüzde 5,5'i eğitim sektörlerine ayrılacak.
Bütçede Dikkat Çeken Hususlar
· Bütçe, ilk kez "sıfır borçlanma" hedefi ile hazırlandı. Bu, Türkiye'nin mali disiplin konusundaki kararlılığını gösteriyor.
· Yatırım harcamalarında önemli bir artış öngörülüyor. Bu, Türkiye'nin ekonomik büyümesini desteklemek ve istihdam yaratmak için yaptığı yatırımlara devam edeceğini gösteriyor.
· Sosyal harcamalarda da bir artış öngörülüyor. Bu, Türkiye'nin sosyal refahı artırmaya yönelik politikalarını sürdüreceğini gösteriyor.
2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nun temel hükümleri şu şekildedir:
Gider:
o Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine 11.007.879.053.000 Türk lirası,
o Özel bütçeli idarelere 1.085.217.713.000 Türk lirası,
o Düzenleyici ve denetleyici kurumlara 38.381.178.000 Türk lirası,
Gelir ve finansman:
o Genel bütçenin gelirleri 8.353.029.549.000 Türk lirası,
o Özel bütçeli idarelerin gelirleri 1.088.130.273.000 Türk lirası,
o Düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 37.379.503.000 Türk lirası,
o Özel bütçeli idarelerin net finansmanı 181.654.000 Türk lirası,
Denge:
o Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerin bütçelerine konulan ödeneklerin toplamı ile 2023 yılı gelir tahminleri arasındaki fark, net borçlanma ile karşılanır.
Gerektiğinde kullanılabilecek ödenekler:
Personel Giderlerini Karşılama Ödeneği:
o Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerin bütçelerine konulan ödeneklerin yetmeyeceği anlaşıldığı takdirde, ilgili mevzuatının gerektirdiği giderler için “Personel Giderleri” ve “Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri” ile ilgili mevcut veya yeni açılacak tertiplere, Strateji ve Bütçe Başkanlığı bütçesinin 99-41.32-01-09.01 tertibinde yer alan ödenekten aktarma yapmaya,
Yedek Ödenek:
o Strateji ve Bütçe Başkanlığı bütçesinin 99-41.32-01-09.06 tertibinde yer alan ödenekten, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde yer almayan ve öngörülemeyen giderleri karşılamak üzere, ilgili kamu idaresinin üst yöneticisinin teklifi ve Maliye Bakanlığının onayı ile aktarma yapmaya,
Bu ödenek, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde yer almayan ve öngörülemeyen giderleri karşılamak için kullanılabilir. Bu ödeneğin kullanımı, ilgili kamu idaresinin üst yöneticisinin teklifi ve Maliye Bakanlığının onayı ile yapılır.
2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nun temel hükümlerinin devamı:
Ödeneklerin kullanımı:
o Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerin bütçelerine konulan ödenekler, ilgili mevzuatta belirtilen esaslara göre kullanılır.
o Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, bütçelerine konulan ödenekleri, bütçe kanununun ve ilgili mevzuatın öngördüğü amaç ve hedefler doğrultusunda, verimli ve etkin bir şekilde kullanmakla yükümlüdürler.
Yatırımlar:
o 2024 yılı bütçelerinde, 11.007.879.053.000 Türk lirası tutarında yatırım ödeneği öngörülmüştür. Bu ödeneğin 8.353.029.549.000 Türk lirası kısmı genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine, 1.088.130.273.000 Türk lirası kısmı özel bütçeli idarelere ve 38.381.178.000 Türk lirası kısmı düzenleyici ve denetleyici kurumlara ayrılmıştır.
o 2024 yılı yatırım programında, ulaştırma, enerji, imalat, sağlık ve eğitim sektörleri öncelikli olarak ele alınmıştır.
Sosyal harcamalar:
o 2024 yılı bütçelerinde, 2.344.511.000.000 Türk lirası tutarında sosyal harcama ödeneği öngörülmüştür. Bu ödeneğin 2.018.511.000.000 Türk lirası kısmı genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine, 326.000.000.000 Türk lirası kısmı özel bütçeli idarelere ayrılmıştır.
o 2024 yılı sosyal harcama programında, sosyal yardımlar, sağlık hizmetleri, eğitim hizmetleri ve emeklilik hizmetleri öncelikli olarak ele alınmıştır.
Diğer harcamalar:
o 2024 yılı bütçelerinde, 15.119.900.000.000 Türk lirası tutarında diğer harcama ödeneği öngörülmüştür. Bu ödeneğin 13.864.900.000.000 Türk lirası kısmı genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine, 1.255.000.000.000 Türk lirası kısmı özel bütçeli idarelere ayrılmıştır.
o 2024 yılı diğer harcama programında, kamu personeli maaşları, mal ve hizmet alımları, hibeler ve faiz ödemeleri öncelikli olarak ele alınmıştır.
2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nun temel hükümleri, Türkiye'nin 2024 yılı ekonomik ve sosyal hedeflerini gerçekleştirmek için gerekli kaynakların tahsis edilmesini amaçlamaktadır. Bütçe, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde sunulmasını, ekonomik ve sosyal kalkınmanın desteklenmesini ve toplumsal refahın artırılmasını hedeflemektedir.
