Gaye Yıldırım/Muhabir
İsrail’in siviller üzerindeki orantısız zararı, ülkemiz başta olmak üzere pek çok ülkede de tepkiyle karşılanıyor.
Ne yazık ki İsrail'in eylemlerini savunan ülkeler de yok değil. Bu orantısız zararın İsrail'e varoluşsal bir tehdit oluşturduğuna inandığı Hamas'ı ortadan kaldırmak için gerekli olduğunu iddia edenler var.
Gazze Şeridi'ndeki sağlık yetkililerine göre sadece 25 Kasım tarihinden itibaren çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere 14 binden fazla Filistinli öldürüldü. Peki İsrail'in eylemlerinin sivillere orantısız zarar verdiğini iddia eden ülke ve eleştirmenlere karşı İsrail'in orantılılık iddiaları nasıl değerlendirilmeli?
ULUSLARARASI HUKUK YASAKLADI
Uluslararası insancıl hukuk (IHL), sivillerin yanı sıra yaralı ve teslim olmuş askerleri de içeren, savaşçı olmayan kişilere yönelik doğrudan saldırıları yasaklamaktadır.
IHL ayrıca okullar, dini merkezler ve hastaneler gibi sivil yapılara ve diğer sivil altyapılara doğrudan saldırıları da yasaklamaktadır. Bununla birlikte, bir savaş bölgesindeki sivillerin zarar görmesini önlemek mümkün olmadığından, IHL, sivillere zarar vermesi muhtemel askeri hedeflere yönelik saldırılara bazı koşulların karşılanması halinde izin verir.
-IHL taktik ve silah seçimi, daha fazla askerin tehlikeye atılması anlamına gelse bile sivillere yönelik riski en aza indirmeyi amaçlamalıdır.
- Sivilleri doğrudan hedef alma ve sivilleri orantısız zarar riskine maruz bırakma konusundaki yasaklar, IHL kapsamında sivillerin düşmanlıklarda aktif rol almadıkları sürece koruma statüsüne sahip olmaları nedeniyle mevcuttur.
SADECE SAVAŞ SUÇU DEĞİL AHLAKİ SUÇTUR
Sivilleri doğrudan hedef almak veya onları orantısız zarara maruz bırakmak, barış zamanında masum insanları öldürmek veya onlara zarar vermekle aynı nedenlerden dolayı yanlıştır. Başkalarına tehdit oluşturmayan kişiler, milliyetleri veya grup kimlikleri ne olursa olsun saygıyı ve şiddetten korunmayı hak ederler. Savaşta bu saygıyı ihlal etmek sadece bir savaş suçu değil aynı zamanda ahlaki bir suçtur.
NE İLK NE DE SONUNCU
İsrail tarafından yapılanları ‘orantısız güç’ olarak saymayanlara şu soru sorulmalı; ya bunlar kendi sivilleriniz olsaydı?
Ne yazık ki, İsrail ile Filistin arasındaki çatışmada sivillere uygulanan şiddetin orantılılık tartışması, savaş bölgelerindeki orantılılık ve sivil ölümlerine ilişkin birçok tartışmanın ne ilk ne de sonuncusu
