Sigortalıların ücretsiz izin dönemlerinde alacakları para, İŞKUR’a başvuru yoluyla edinilmektedir. Ücretsiz izin parası koronavirüs salgının aktif olduğu dönemde ortaya çıkmıştır. Virüsün yayılma hızının yüksek olmasından dolayı birçok kişi ücretsiz izne çıkarılmakta ya da işinden uzaklaştırılmaktadır. Ancak kişilerin işten çıkarılması ekonomik ve sosyal hayatlarını derinden etkilediği için 4447 sayılı kanunun geçici 24’üncü maddesi kapsamına giren çalışanlara belli bir miktarda para verilmektedir.
İşsizlik Sigortası Fonundan yararlanılarak İŞKUR’un verdiği ücretsiz izin parası asıl adıyla nakdi ücret desteği, koronavirüsün çalışanlar üzerindeki sosyal ve ekonomik etkilerinin azaltılması amacıyla verilmektedir. Bu yardımdan yararlanabilecek kişiler ve şartları gibi hususlar aşağıda açıklanacaktır.
ÜCRETSİZ İZİN PARASINDAN KİMLER YARARLANABİLİR?
- 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren, işvereni tarafından 4857 sayılı İş Kanunu’nun geçici 10’uncu maddesinde bahsedilen ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneği alamayan işçiler ile
- 15 Mart 2020 tarihinden itibaren 4447 sayılı Kanunun 51’inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilmiş ve bununla beraber işsizlik ödeneğinden de yaralanamayan işçiler,
Yaşlılık aylığı almamak şartıyla işsiz kaldıkları ve ücretsiz izinde bulundukları süre boyunca ücretsiz izin parasından yararlanabilecekler arasındadır.
ÜCRETSİZ İZİN PARASINA BAŞVURU SÜRECİ NASILDIR?
Ücretsiz izin parasına başvuru SGK’nın online sitesinden yapılmaktadır. Ücretsiz izne ayrılmış ve kısa çalışma ödeneğinden de yararlanamamış olan işçilerin başvuruları işveren tarafından yapılacaktır. İşveren aynı zamanda SGK’nın online sitesinden ücretsiz izin verildiği ayı takip eden ayın üçüne kadar, ücretsiz izne çıkardığı işçinin ücretsiz izin gün sayısını ve ücretsiz izne çıkardığı işçi sayısını aylık olarak bildirmelidir.
İşveren tarafından ücretsiz izne çıkarılan işçilerle ilgili yapılan başvurular ve güncellemeler ücretsiz iznin uygulandığı ayı takip eden ayın sonuna kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmelidir.
İşten çıkarılmış ve işsizlik ödeneği de alamayan işçiler için başvuruyu işveren yapmayacaktır. Duruma göre resen ya da işçi tarafından yapılacaktır. Buna göre,
- 3 Mart 2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilmiş ve işsizlik ödeneği de alamamış olan işçilerin başvuruda bulunmasına gerek yoktur. Bu kişilerin ücretsiz izin parası başvuru gerekmeksizin İŞKUR tarafından yatırılacaktır.
- Yine 3 Mart 2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilmiş ancak işsizlik ödeneği başvurusunda bulunmamış işçilerin ise İŞKUR’un internet sitesinden ya da e-devletten işsizlik ödeneğine başvurmaları gerekli ve yeterlidir.
ÜCRETSİZ İZİN PARASINA BAŞVURU ŞARTLARI NELERDİR?
Duruma göre işçinin ya da işverenin ücretsiz izin parasına başvurması için bazı şartların bulunması gerekmektedir. Ücretsiz izne ayrılan işçi ile işten çıkarılan işçinin şartları farklılık göstermektedir, ücretsiz izin parasına başvuru şartları aşağıda sayılacaktır:
Ücretsiz izne ayrılan işçinin aşağıdaki başvuru koşullarını birlikte taşıması gerekmektedir:
- Başvuru işveren tarafından yapılmalıdır.
- İşverenin yukarıda açıklanan kanun şartlarına göre işçisini ücretsiz izne ayırması gerekmektedir.
- İşçi kısa çalışma ödeneğinden yararlanamamalıdır.
- İşçi yaşlılık aylığı alıyor olmamalıdır.
- İşçi, işsizlik sigortası kapsamında çalışıyor olmalıdır.
İşten çıkarılmış ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilerin aşağıdaki başvuru koşullarını birlikte taşıması gerekmektedir:
- Başvuru işçi tarafından online olarak yapılmalıdır.
- İşçinin 4447 sayılı kanunun 51’inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilmiş olmalıdır.
- İşçi, işsizlik ödeneğinden yararlanamamalıdır.
- İşçi yaşlılık aylığı alıyor olmamalıdır.
ÜCRETSİZ İZİN PARASI BAŞVURU SONUCU NASIL ÖĞRENİLİR?
Ücretsiz izin parası başvuru sonucu adına başvurulan işçinin ya da başvuran işçinin e- devlet sisteminden görülebileceği gibi işçinin İŞKUR sistemindeki sayfası incelenerek de görülebilecektir. Şayet ücretsiz izin parası yatmışsa işçinin hesabına bu durum yansıyacağı için de başvuru sonucu bu şekilde de öğrenilebilecektir.
ÜCRETSİZ İZİN PARASINDAN HANGİ SÜREYLE YARARLANILABİLİR?
Ücretsiz izin parası, ücretsizi izin verilen ayı takip eden ayın 8’inden itibaren verilmeye başlanmaktadır ve ücretsiz izin parasından yararlanılacak süre bir ay içinde en çok 30 gün ile sınırlandırılmıştır.
ÜCRETSİZ İZİN PARASI NE KADAR ÖDENMEKTEDİR?
Ücretsiz izin parası tutarı belli bir hesaplamayla bulunmaktadır. Ücretsiz izin parası alma hakkı olan her kişiye; 39,24 TL olarak belirlenmiş günlük tutardan damga vergisi düşülerek bulunan miktarın ücretsiz izin parası ödeme gün sayısıyla çarpımı sonucu el edilen tutarda para verilmektedir.
ÜCRETSİZ İZİN PARASI HANGİ DURUMLARDA KESİLMEKTEDİR?
Ücretsiz izin parasının alındığı dönemde işçinin aynı ya da farklı bir işyerinde işe başlaması veya işçinin yaşlılık aylığı almaya hak kazandığının ve yaşlılık aylığı alındığının tespit edilmesi halinde ücretsiz izin parası kesilmektedir.
Yukarıda bahsedilen ve ücretsiz izin parasının kesildiği durumlar arasında sayılan işçinin aynı işyerinde çalışmaya başlaması hali söz konuş ise işverene çalıştırdığı her işçi ve her ay için ayrı ayrı hesaplanacak idari para cezası Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri tarafından verilecektir. Fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarına göre idari para cezası kararlaştırılacaktır.
Ayrıca yersiz ve fazla ödemeye sebep olan işverenlerden, ödenmiş olan ücretsiz izin parası kanuni faiziyle beraber tahsil edilecektir.
