Hava yolları çalışanları gelir vergisi diğer meslek grubundan farklı olarak hesaplanmakladır. 2019 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından değiştirilen genelgeyle uçuş ekibi gelir vergisi aylık ücretlerinin gerçek safi değeri üzerinden yapılmaktadır. Uçuş ekibinde bulunan hava yolları çalışanları aldıkları aylık ücretinin gerçek safi değerinin yüzde 30’unu gelir vergisi olarak ödemekle yükümlüdür. Yüzde 70’i ise belli istisna kapsamı içinde bu vergiden muaf olarak tutulmuştur.   

Türkiye’de belli mesleklerin aldığı ücret yüksekliği ve ek ödemelerin fazlalığı sebebiyle gelir vergisi alınırken farklı bir yöntem izlenmektedir. Hava yollarının uçuş ekiplerinde bulunan çalışanlar da aldıkları ek ödeme fazlalığı sebebiyle bu kapsam içerisinde bulunmaktadır.

GERÇEK SAFİ ÜCRET NASIL HESAPLANIR?

Ücretin gerçek safi değeri işverenin ödediği para ve ayın ödeneklerinin tamamından gelir vergisi kapsamında yapılan indirimler hesaplandıktan sonra kalan tutardır. Ayın ödeneği, paraya karşılık olan verilen her türlü malı içerisinde barındırmaktadır. Ücretin gerçek safi değerinden yapılabilecek indirimler şunlardır:

  • Devlet Memurları Kanunu kapsamında 190’ıncı madde içerisinde belirtilen kesintiler ve Ordu Yardımlaşma Kurumu gibi kurumlar için yapılan kanuni kesintiler,
  • Sosyal Sigortalar Kanunu’nda belirtilen sandıklara ödenen aidat ve primler (İşsizlik sigortası primi de bu indirime dahildir),
  • Çalışanların ilgili kanun kapsamında sendikalara ödediği aidatlar,
  • Çalışan kişinin engeli bulunması halinde yapılan indirimler,
  • Çalışan kişinin kendisine, eşine veya çocuklarına yaptırdığı hayat poliçelerinin yüzde 50’si ile ölüm veya kaza gibi şahıs sigorta poliçelerinin primleri (Bu indirimden yararlanabilmek için kişinin sigorta yaptırdığı şirketin merkezinin Türkiye’de olması gerekmektedir. Ayrıca indirime konu olacak tutar o ay elde edilen ücretinin yüzde 15’ini aşamaz. Yine indirime konu olan bu tutarın yıllık ücreti asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz).

Gelir Vergisi gibi devlet tarafından şahsın ödemesinin zorunlu olduğu vergiler indirim kapsamı içerisine alınmamaktadır. Ayrıca indirime konu olan bu maddeleri değiştirme yetkisi Bakanlar Kurulu’ndadır. Bu yetki değişikliği indirim tutarının yarısına indirme ya da iki katına çıkarma arasında kullanılacak şekilde sınırlandırılmıştır.

UÇUŞ EKİBİ GELİR VERGİSİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR?

Uçuş ekibi gelir vergisi kapsamında 2019 yılında birtakım değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler 7161 Sayılı Torba Yasa ve 193 Sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. 2019 yılı şubat ayından itibaren geçerli olan bu değişiklikler şu şekildedir:

  • Kamu kurum ve kuruluşları hariç Türk Hava Kurumu veya kanuni veya iş merkezi Türkiye’de bulunan müesseselerde uçuş maksadıyla görevlendirilen, hava aracının sevk ve idaresiyle görevli pilotlar ile uçuş esnasında uçak içinde hizmet veren yetkili sivil havacılık otoritesince sertifikalandırılmış kabin memurlarına ödenen aylık ücretin gerçek safi değerinin %70’i (Cumhurbaşkanı, bu oranı %100’e kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye yetkilidir.).”

Bu maddeyle uçuş ekibinin indirim kapsamı belirlenmiş ve böylelikle uçuş ekibinin ödeyeceği gelir vergisi payı yüzde 30’a çıkarılmıştır. Bu vergi önceki düzenlemelerde yüzde 15 olarak belirlenmişti.

  • “Subay, astsubay, erbaş ve erlere ve ordu hizmetinde bulunan sivil makinistlere, uçuş, dalış gibi hizmetleri dolayısıyla verilen tazminatlar, gündelikler, ikramiyeler ve zamlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında uçuş maksadıyla görevlendirilen, hava aracının sevk ve idaresiyle görevli pilotlar ile uçuş esnasında uçak içinde hizmet veren personele fiilen uçuş hizmetleri ve kanuni veya iş merkezi Türkiye’de bulunan müesseselerde denizaltına dalış yapanlara fiilen dalış hizmetleri dolayısıyla yapılan aynı mahiyetteki ödemeler;”

Bu madde ile de kanunun istisnalarından yararlanacak olan görevlilerin ve aldıkları ücretin kapsamı detaylandırılmaktadır. Bu bağlamda uçuş ekibi içerisinde yer alan pilotlar ve uçuş hizmetleri görevlileri kapsam içerisinde bulunmaktadır.

UÇUŞ EKİBİNDE GERÇEK SAFİ ÜCRET İNDİRİMİNDEN KİMLER YARARLANABİLİR?

Uçuş ekibinde ücretin gerçek safi değeri indirimi her hava yolu çalışanı için uygulanmamaktadır. Bu bağlamda bu indirimden yararlanabilecek ve yararlanamayacak hava yolları çalışanları şunlardır:

Türk Hava Kurumu veya şirketin merkezi Türkiye’de bulunan kuruluşlarda çalışan pilotlar ve kabin memurları bu indirim istisnadan yararlanabilmektedir.

Uçuş dışında, uçağın temizlik, bakım veya onarım gibi diğer işleri ile ilgili olan görevliler, bu indirim istisnasından faydalanamaz.

İstisnadan yararlanabilecek uçuş ekibi görevlilerinin sivil havacılık otoritesi tarafından verilen sertifikayı almaları şarttır.

UÇUŞ EKİBİNİ GELİR VERGİSİ HESAPLAMA ÖRNEĞİ

2019 yılında gerçekleşen düzenlemeyi yayınlayan Hazine ve Maliye Bakanlığı, konunun anlaşılabilir olması açısından gelir vergisi hesaplama örnekleri ile genelgeyi paylaşmıştır. Kamuoyu ile paylaşılan bu uçuş ekibi gelir vergisi örneği şu şekildedir:

  • Gelir vergisi ödeyecek kişi: Pilot B.
  • Aldığı Brüt Ücret: 40.000 TL
  • SGK Primi (Yüzde 14 + Yüzde 1): 2.878,20 TL
  • Şahıs Sigorta Primi: 1.000 TL
  • Safi Ücret: 36.121,80 TL
  • İstisna Edilecek Kısım (36.121,80x%70): 25.285,26 TL
  • Vergiye Tabi Olan Kısım: 10.836,54 TL
  • Hesaplanan Gelir Vergisi: 1.625,48 TL
  • Asgari Geçim İndirimi: 191,88 TL
  • Ödenecek Gelir Vergisi: 1.433,60 TL

Maliye ve Hazine Bakanlığı bu hesaplamayı 2019 yılı sigorta prim tavan tutarı olan 19.188 TL tutarı dikkate alarak hesaplamıştır.

Editör: TE Bilisim