Kifayet Özkul / Diriliş Postası

17.06.1898 yılında Leewarden Hollanda’da doğmuş olan Escher, Haarlem’de bulunan Mimarlık ve Dekoratif Sanatlar Okulu’na gitmiştir. Matematiği hiç sevmeyen ve matematikte iyi olmayan Escher, İspanya’ya geziye gittiği sırada El-Hamra Sarayı’nı ziyaret etmiştir.

İslam mimarisinde uygulanmış olan yer ve duvar mozaik çalışmaları, iç içe geçen formları, düz bir zemin üzerindeki yayılımları ve renklerdeki yaklaşımlar Escher’e ilham kaynağı olmuştur.

İSLAMİ TASARIMIN SOYUT KALIPLARI

Moor seramiklerinin üzerindeki geometrik bezemelerden etkilenerek bu bezemeleri ve soyut tasarımları çalışmalarında kullanmıştır. O andan itibaren matematiği hiç sevmeyen Escher hayatının büyük bir kısmında matematiğin tessalasyon ve mozaik formları alanında denemeler ve eserler yaparak geçirmiştir. 

El-Hamra ve Cordoba’da bulunan La Mezquita Camii’nin ayrıntılı biçimde taslaklarını hazırlamıştır. İnsan ve hayvan figürleri içermeyen, bir merkezden dışarı doğru devam eden motifler ve İslami tasarımın soyut kalıplarını gördükten sonra, hayatının ilerleyen kısmını bir düzlemin düzenli biçimde bölünmesi fikrini araştırmaya ve uygulamaya adamıştır. Bu andan itibaren, eserlerinin yönü doğada bulunan matematiksel ilkelere dönmüştür.

MOZAİKLERDEKİ DÜZEN VE SİMETRİ

Hayal gücünü ve zekâsını harekete geçiren El-Hamra Sarayı’nda gördüğü mozaik eserleri not defterlerine kopyalamıştır ve bu desenler üzerinde çalışmaya başlamıştır. Karşı koyamadığı bu mozaiklerdeki düzen ve simetrinin çekiciliği birleşince somut doğal figürlerle mozaik yapma fikri ortaya çıkmıştır. 

Escher matematikle simetrinin 17 farklı türünü hesaplamış ve bunları çalışmalarında kullanmış olan bir sanatçıdır. Düzlemsel simetri gruplarını kullanarak oluşturmuş olduğu eserleriyle sanat alanındaki neredeyse matematiksel bütün çalışmalara öncülük etmiştir. İç içe geçmiş olan bezemeli çizim örnekleri, simetri grupları alanında çalışmakta olan matematikçi ve kristalogların çalışmalarına ilham kaynağı olmaktadır.

DETAYCI İŞÇİLİK VE MATEMATİK ÖRGÜSÜ

Escher'in yapıtlarının açık, kolay okunur olması, akıcı anlatımı ve güçlü kurgusu iz bırakmıştır. Escher detaycı işçilik ve matematik örgüsüyle oldukça karmaşık olarak çalışmıştır. Matematikçi olmamasına rağmen çalışmaları pek çok matematikçiyi etkilemiştir, yaşamı boyunca ve sonrasında da tartışılan bir sanatçı olmuştur.

Editör: TE Bilisim