İcma; ümmet-i Muhammed'den bir asırda gelen müçtehitlerin dinî bir hüküm üzerinde birleşmeleridir. İttifaktan maksat ise müçtehitlerin görüş birliğine varmasıdır.

İslâm'da icmâ fikrinin ortaya çıkışı, Sahâbîler asrında başlayıp müctehid imamlar devrine kadar aşamalı bir şekilde gelmiştir. 

İcmâ yalnız bir kısım Şer'î hükümlerde geçerlidir, icma ibadetlerde ve hukukî meselelere ait hususlarda gerçekleşir. Şer'î delillerden çıkarılması mümkün olmayan ahiret halleri, kıyâmet zamanı gibi şeyler icmâ ile bilinemez.

Üzerinde icma bulunan bir meselenin Kitap veya Sünnete dayanması gerekir. Çünkü hüküm koyma hakkı Allah ve Resulune aittir. Müctehidler kendiliklerinden hüküm koyamazlar. Bazı müsteşrikler senetsiz icma yapıldığını öne sürerek, yanılgıya düşmüşlerdir.

İCMA DELİL OLARAK KABUL EDİLEBİLİR Mİ?

Ümmet-i Muhammed'in en kudretli temsilcileri olan müçtehitlerin bir meselede ittifak etmeleri bir hüccettir. Böyle bir ittifakın şer'an bir hüccet sayılması bu ümmete İlâhi bir ikramdır.

İCMA’NIN ŞER’İ DELİLİ NEDİR?

İcma-i ümmet için bir çok deliller getirilmiştir. Bunların en meşhurları;

"Kim kendisine doğru yol besbelli olduktan sonra Peygambere muhalefet ederse, mü'minlerin yolundan başkasına uyup giderse onu döndüğü o yolda bırakırız. (Fakat ahirette de) kendisini cehenneme koyarız. O, ne kötü bir yerdir." (Nisa, 4/115) âyet-i kerimesiyle 

"Ümmetim dalalet üzerine toplanmaz."(İbni Mace, Fiten, 8)  

"Müslümanların güzel gördüğü şey Allah'ın indi manevisinde de güzel görülmüştür." (Müsned-i Ahmed, I/379; Keşfü'l-Hafa, II/188) hadis-i şerifleridir.

İcmanın hükmünde hata ihtimali yoktur. İcma gerçekleştikten sonra ona muhalefet edilmez, çünkü çoğunluğa muhalefet büyük bir hatadır.

İCMA SONUCU ALINAN BAZI KARARLAR NELERDİR?

Kütüb-i sittedeki hadis-i şeriflerin hepsi sahihtir.

Kerametin hak olduğu icma-i ümmet ile sabittir.

Dört mezhepten birine uymak vaciptir. Bu konuda icmâ hasıl oldu. Dördü birleştirilip bir mezhep haline getirilemez.

Editör: TE Bilisim