Hacı Sarı / Anliz-Yorum
Tamamlayıcı mesleki emeklilik sisteminin bir parçası olan İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı uzun zamandır atıl bir vaziyette, modern işletme anlayışından uzak, benzer yardımlaşma sandıklarından çok ama çok gerilerde faaliyet yürütüyor.
İLKSAN, üyesi olan öğretmenlerden topladığı aidatlarla bütçesini oluşturmakta. 2021 yılı itibarı ile üyelerden 90-100 TL kesinti yapıyor. Yaklaşık 300 bin üyesi olan bir sandık için her ay düzenli olarak 25 milyon TL gibi net nakit girişi bulunuyor. Yani sandığa çok büyük miktarda finansman akısı sağlanıyor.
İLKSAN, esasında yüz binlerce öğretmenin emanetinin yönetildiği bir yer. İnsanlar gelecekleri için küçük tasarruflar yapmanın yollarını arıyor. Özel tamamlayıcı emeklilik şirketleri, Bireysel Emeklilik Sistemi gibi sandıklarda emekliliklerine alternatif katkılar oluşturuyor. Fakat 1943’te kurulan ve ilkokul öğretmenlerinin zorunlu olarak üye oldukları bir sandık toplanan aidatların değerini enflasyon oranında bile koruyamıyor.
Öğretmenleri korumak MEB’in görevi
İLKSAN seçimleri yaklaşırken basına düşen İLKSAN’a ait bazı otellerin satışa çıkarıldığı haberleri endişeleri haklı çıkarmakta. İLKSAN, ilkokul öğretmenlerinin maaşlarından kesilen aidatlarla var olan bir sandık.
Öğretmenlerin haklarını korumak herkesten önce Milli Eğitim Bakanlığı’na düşmekte. Seçimlerin önemli değişimlere gebe olduğu ifade ediliyor. Eğitimcilerin, haklarını koruma adına bu seçimde çok duyarlı oldukları ve hemen hemen tüm üyelerin seçimlerde oy kullanacağı bilgisi kamuoyuna yansıyor.
Sağladığı destek cep harçlığı!
OYAK, POLSAN gibi sandıklar üyelerini ihya ederken İLKSAN cep harçlığı dağıtıyor…
Tamamlayıcı emeklilik sistemleri içerisinde her dönem üyesini fazlasıyla destekleyen kurumların başında Ordu Yardımlaşma Kurumu OYAK geliyor. Subay ve astsubayların maaşlarından yapılan kesintilerle çok büyük iktisadi teşekküllere sahip olan OYAK çimento fabrikasından farklı ortaklıklara kadar çok büyük fonları hem ekonomiye kazandırmakta hem de üyelerinin emeklilik dönemlerinde onları rahatlatacak destekler sağlıyor. OYAK borsada hisse senedi olan bir kuruluş. İçişleri Bakanı Sayın Süleyman Soylu’nun Polis Yardımlaşma Sandığı için koyduğu emekli üyelerine 500 bin TL ikramiye ödeme hedefi İLKSAN’ın 35 yıllık üyesine 40-45 bin TL gibi komik bir rakam ödemsi işin içinde iyi gitmeyen durumların olduğunu gözler önüne seriyor.
Tek gelir kaynağı banka faizi!
İLKSAN, iktisadi işletme fukarası. Yani sandığa ait birkaç otel dışında çok büyük aidat gelirlerini ekonomiye kazandıracak ve kârlılığı artıracak bir iktisadi teşekkülü bulunmamakta.
Hazıra dağ dayanmaz darbı meseli icabı toplanan aidatların yönetim giderleri, huzur hakları, toplantılar gibi kısır döngüye teslim olmuş verimsiz bir yönetim anlayışı ile eriyip gittiği ortadadır.
Topladığı aidatlar faiz sarmalına teslim
Fabrikalar, çeşitli işletmeler, farklı girişimlerle üyelerin cep harçlığı bile olamayacak ikramiyeleri ilkokul öğretmenlerinin emekliliğinde bir yaraya merhem olması gerekirdi diye serzenişlere şahit olunmakta.
İLKSAN üyelerinden topladığı zorunlu aidatları banklarda faiz sarmalına teslim edildi ve sandığın tek gelir kaynağı banka faizleri.
Denetleme mekanizması neden iyi işletilmiyor?
Profesyonel emeklilik şirketlerinde iç denetim mekanizması ve bağımsız denetim süreçleri piyasanın güvenini tesis etmek ve kurumun verimliliğini artırmak için düzenli olarak çalıştırıyor. Fakat İLKSAN, kendi denetim mekanizmalarını çalıştırmadığı gibi MEB, Sayıştay ya da her hangi bir bağımsız denetçi tarafından da tam anlamıyla denetlenmemektedir. Bu durum, İLKSAN’ın verimsiz, zarar eden, kendini yönetemeyen, üyelerinin haklarını koruyamayan bir sandık haline gelmesine zemin hazırlamakta.
MEB, İLKSAN verimsizliğine sessiz mi kalıyor?
İLKSAN, kuruluş felsefesi bakımından MEB’in kontrolü ve denetiminde olan bir yardımlaşma sandığıdır. Yönetim ve denetim kurullarının yüzde 60’ı MEB’ bağlı durumda. Fakat MEB, İLKSAN’ın yönetimini ve denetimini ya iyi yapamıyor ya da gelinen noktada muktedir olunamayan bir durum söz konusu. Her ay yaklaşık 25 milyon TL kendiliğinden gelen finansman yapısı ile üyelerinin çok daha kazançlı çıkacağı ekonomik etkinlikler yapılabilir. Tahminlere göre İLKSAN yaklaşık 5 milyar TL zarar etmiş durumda. Bu kadar büyük bir bütçe ve gelir düzeyi ile ülkenin en verimli iktisadi teşekkülleri inşa edilebilir. “Acaba Fuzuli’nin Şikâyetname’sine konu olan kirlilikler İLKSAN’da da var mıdır?” diye düşünen insanların sayısı hiç de az değil.
