ABD’nin Afganistan’daki üstlendiği 20 yıllık yıkım misyonu 31 Ağustos’ta resmen sona erecek. Daha şimdiden Başkent Kabil ile birlikte ülkenin tamamına yakınında hakimiyet kuran Taliban’ı verdiği ılımlı mesajlar ve genel af kararları yönetime takip olan gücün uluslararası güce karşı şirinlikleri olarak değerlendiriliyor. Afganistan’ı bugüne kadar demir yumrukla elinde tutan ABD’nin çekilmesiyle ülkede kartlar yeniden karılıyor. ABD’nin geri çekildiği her yerde ilk manevra Rusya’dan gelirken Taliban’ın soluğu Moskova’da alması bölgedeki güç dengelerinin hızla değişebileceğini gösterdi.
RUSYA’NIN ORTA ASYA HAYALİ
Rusya en başta Afganistan’da hâkimiyeti ele geçiren Taliban’ın domino etkisi yaparak Orta Asya Müslümanları üzerinden yayılmacı politika gütmesinden endişe ediyor. Bu sebeple Taliban’ın iplerini eline almaya çalışan Rusya’nın hedefi Afganistan’ın stratejik avantajını kullanarak hem Orta Asya’yı elinde tutmak hem bu elinde tuttuğu bölgeyi ekonomik pazar olarak kullanmak.
İRAN SINIRINI KORUMA DERDİNDE
Her ne kadar sınır kapıları dahil İran sınırına yakın bölgeleri ele geçiren Taliban ile şu ana kadar pek bir sürtüşme yaşanmadıysa da Tahran’da hâkim olan görüş, Afganistan’da Taliban liderliğindeki bir hükümetin orta ve uzun vadede İran’ın ulusal çıkarları için tehdit olacağı yönünde. Bu amaçla İran farklı münasebetlerle Suriye’de kullandığı Afgan Fatımiyyun Tugaylarını ülke içinde kullanma arzusunu dile getiriyor.
ÇİN’İN KUŞAK-YOL HEDEFİ
Afganistan, Çin’in Kuşak ve Yol projesinin güzergahında bulunması nedeniyle de Pekin açısından önemli bir ülke. Pekin gerek Afganistan’daki kargaşanın Sincan bölgesini etkilememesi için gerekse Kuşak-Yol projesinin güvenliği açısından istikrarlı bir Afganistan’ı tercih ediyor. Çin askeri müdahalede bulunmak istemediği Afganistan’da ekonomik alanda aktif rol oynamak istiyor.
HİNDİSTAN TAVIR DEĞİŞTİRDİ
Bölgenin diğer önemli güçlerinden Hindistan’ın Afganistan politikası geleneksel rakibi Pakistan’ın nüfuzuna karşı koymak ve Afganistan’ın Hindistan karşıtı aşırılıkçı gruplar için bir üs haline gelmesine engel olmak şeklinde özetlenebilir. Pakistan’ın güdümünde hareket ettiği gerekçesiyle Taliban’la uzun zamandır temas kurmayan Yeni Delhi yönetimi bu politikasını değiştirdi.
