Azerbaycan’ın Karabağ’ı işgalden kurtarmasının yankıları sürüyor. Karabağ sorununu halletmiş bir Azerbaycan’ın sonraki hedefinin Güney Azerbaycan olacağını düşünen İran, attığı adımlarla bölgedeki krizi derinleştirmenin yollarını arıyor. Hankendi’deki Ermeni güçlerine lojistik yardım sağlayan İran, özellikle Anadolu’yu Orta Asya’ya bağlayacak Zengezur Koridoru’nun açılmasını engellemek istiyor.
PAŞİNYAN LİTVANYA’DA KONUŞTU
Azerbaycan’ı İsrail’le olan ilişkisi üzerinden sıkıştırmak isteyen İran, sınırda Hz. Ali’nin Yahudilerle yaptığı savaşa gönderme yaparak Hayber Fatihleri isimli bir askeri tatbikat başlattı. Tatbikatın ne kadar süreceğine dair bir açıklama yapılmazken, İran’ın Ermenistan’la olan ilişkisi yeniden gündeme geldi. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Litvanya Ermeni Topluluğu’nun toplantısında yaptığı konuşmada, İran’ın verdiği desteğin boyutlarını gözler önüne serdi.
“ZOR DURUMDAYDIK”
İran’la sıkı müttefik olduklarına dikkat çeken Paşinyan, “Ermenistan asla İran’a yönelik bir saldırıya veya komploya ortak olmayacaktır. İran ile ilişkilerimiz ve ittifakımız bizim için çok önemli. 1990’lı yıllarda çok zor durumdaydık ve İran bize yardım etti. Onların yardımı olmasaydı yenilebilirdik. Bu iyilikleri unutulamaz, İran’a minnettarız” diye konuştu.
AMBARGO TEKLİFİNİ REDDETTİ
Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ çekişmesi, Sovyetlerin çökmesiyle birlikte sıcak çatışmaya dönüşmüştü. Türkiye ve Azerbaycan denize kıyısı olmayan Ermenistan’a ambargo uyguladı. Gürcistan’da ise iç savaş yaşandığından Ermenistan’ın dünyaya çıkış kapısı İran oldu. Savaş esnasında öncelikle Türkiye ve Azerbaycan’ın Ermenistan’a ambargo koyması teklifini reddeden İran daha sonra Ermenistan’a maddi yardımda bulunarak savaşı bu ülkenin kazanmasında kilit rol oynamıştı.
AYNI KORKU!
90’lı yılların başında yaşanan savaşta, Azerbaycan’ın Ermenistan’ı yenmesi durumunda Türkiye ile birleşmesinden ve İran’daki Tebriz merkezli Güney Azerbaycan’ı da topraklarına katmayı hedeflemesinden endişe eden Tahran yönetimi, Azeri-Ermeni savaşında Ermenileri destekleyerek Azerbaycan’ın savaşı kaybetmesine yönelik planlar yapmıştı.Geçen yıl gerçekleşen ve Ermenilerin yenilgisiyle sonuçlanan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın ardından Zengezur üzerinden Türkiye ve Azerbaycan’ın birbirine bağlanmasından, bu iki ülkenin İran’daki Azerileri etkilemesinden, Ermenistan’ın İran sınırını kaybetmesinden endişe eden İran yönetiminin Ermenistan ile ittifakını daha da güçlendirdiği gözlemleniyor.
TATBİKATLAR DÖNEMİ
İran’ın bölgeyi kaşımaktan vazgeçmemesi, Azerbaycan ve Türkiye’yi daha sıkı bir ilişki kurmaya yöneltti. Son dönemde ortak askeri tatbikatlara hız veren 2 kardeş ülke, Eylül ayının başında Pakistan’ı da yanına alarak Üç Kardeş 2021 isimli askeri tatbikat düzenledi. Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan ise 1 Ekim’de Eternity-21 (Sonsuzluk-21) tatbikatını başlattı. Tiflis’te düzenlenen tatbikat 8 Ekim’de sona erecek. İran’ın tepki olarak Azerbaycan sınırında başlattığı Hayber Fatihleri isimli askeri tatbikata karşılık, Türkiye ve Azerbaycan Nahçıvan’da ‘Sarsılmaz Kardeşlik’ tatbikatı başlattı. Dün başlayan tatbikat 8 Ekim’de sona erecek. Milli Savunma Bakanlığı tatbikatın “Kardeş Tugay” projesi kapsamında gerçekleştirildiğini duyurdu. Söz konusu proje ile “Türkiye ve Azerbaycan arasında ortak çalışabilirliğin sağlanması, eğitim planlaması, yönetimi ve icra esaslarının uyumlu hâle getirilmesinin amaçlandığı bildirilmişti.
